افشاگریهای سیاسی، اقتصادی و اخلاقی علیه سیاسیون در همه کشورها به عنوان یکی از عناصر غیرمترقبه همواره نقشآفرینی کرده است و ترکیه نیز مستثنای از این وضعیت به شمار نمیآید. از سال 2013 به این سو که عملیات اطلاعاتی و امنیتی جریان گولن علیه شبکه عظیم ارتشاء در داخل دولت با عنوان عملیات 17-25 اکتبر انجام شد، تا به امروز مسائل اقتصادی در وهله اول و پس از آن مسائل اخلاقی و امنیتی در مراحل بعدی تبدیل به موضوعات اصلی افشاگریها علیه دولت حزب عدالت و توسعه و در روزهای اخیر شخص اردوغان شده است.
نخستین مرحله افشاگریها با اعترافات رضا ضراب بود که او ادعا کرد مبلغی بالغ بر 800 میلیون یورو را به اعضای دولت اردوغان برای همکاری آنها در دور زدن تحریمها و تراکنشهای مالی خود رشوه داده است. در آن مرحله افشای مکالمات صوتی اردوغان با خانوادهاش و نیز عکسها و فیلمهایی از بستههای عظیم دلار در خانههای افراد در یادها ماند. استعفای چند وزیر و معاون وزیر و تغییرات قابل توجه در بدنه دولت از جمله عوارض این افشاگریها و اعترافات بود که از عملیات افشاگرانه گولنیها آغاز شده و با اعترافات ضراب به سرانجام رسید.
عکسهایی از ستونهای دلار در خانه افراد مختلف یکی از اصلیترین در یادماندههای افشاگریهای رضا ضراب بود.
پس از ضراب افشاگریها و یا به نوعی اعترافات اردوغان بایراکتار، وزیر اسبق شهرسازی و محیط زیست ترکیه که عملا تاییدی بر اعترافات ضراب بود منتشر شد. او در این اعترافات خود اشاره کرده بود که اگرچه من هم مبالغ قابل توجهی دریافت کردهام اما همه این اقداماتم را تحت نظر و تایید اردغان انجام داده بودم.
افشاگریهای سدات پکر
این افشاگریها اگرچه در زمان خود به مثابه یک زلزله سیاسی به شمار میرفت اما امکان تاثیرگذاری ماندگار بر فرآیند قدرت حزب عدات و توسعه را نداشت. تا اینکه دو سال پیش سدات پکر، یکی از شناختهشدهترین شخصیتهای مافیایی ترکیه شروع به افشاگریهای یوتیوبی کرده و زلزلهای مهیب در فضای سیاسی کشور ایجاد کرد.
سدات پکر که خود و گروهش از شناختهشدهترین مافیاهای ترکیه به شمار میآید پس از آنکه از کشور خارج شده و خانواده خود را نیز خارج ساخت در نتیجه کینهای که از بدقولی و بدعهدی دولتیها علیه خود به دل گرفته بود، شروع به افشاگری در مورد مفاسد اقتصادی، فعالیتهای پشت پرده گروههای مافیایی، نقش داشتن مقامات دولتی در قاچاق مواد مخدر و همکاری برخی مقامات دولتی با گروهکهای زیرزمینی کرد. او در حالی این اظهارات را انجام میداد که در دبی ساکن شده بود و روابط ترکیه و امارات متحده عربی نیز در بدترین وضعیت خود قرار داشت.
سدات پکر، افشاگریهای خود را در یکی از هتلهای مجلل دبی انجام داد.
اظهارات او از این منظر که بسیار دقیق، همراه با جزئیات، متکی بر اسناد غیرقابل تشکیک و در بسیاری از موارد به استناد مشاهدات و شنیدههای شخص خود او بود بسیار تاثیرگذار شد. ویدئوهای او در آن تاریخ با چنان استقبالی مواجه شد که برای چند روز رکورد تماشا در یوتیوب را شکست. او در افشاگریهای خود تاکید میکرد که دولتِ حزب عدالت و توسعه را با استفاده از یک دوربین و سه پایهی آن، بر زمین خواهد زد. و حقیقتا نیز فضای فراهم آمده از ادعاهای او چنان جامعه را در شک فرو برد که دولت حزب حاکم نهایتا برای خاموش کردن او مجبور به برقراری روابط با امارات متحده عربی شده و یکی از اولین درخواستهای دولت ترکیه از ابوظبی جلوگیری از ادامه افشاگریهای پکر بود. این درخواست دولت ترکیه تاثیرگذار بود و حاکمان دبی پکر را مجبور به عدم استفاده از شبکه اجتماعی کردند. او از آن تاریخ به بعد حق استفاده از هیچ کدام از پلتفرمهای شبکههای مجازی را در اختیار نداشته و تهدید شد که در صورت ادامه افشاگریها به دولت ترکیه تحویل داده خواهد شد.
پکر در حالی که تبدیل به یک قطب توجهات عمومی شده بود، در آخرین پیامهای خود در شبکههای مجازی قول داد که در روزهای منتهی به انتخابات چنان بمبهای خبری منفجر کند که هیچ کس انتظار آن را نداشته باشد. او با بیان اینکه قول من ناموس من است تاکید کرد به هر تقدیر این کار را خواهد کرد. همچنین او در اثنای افشاگریهایش ابراز داشت که اسناد افشاگریهای موجود و آینده خود را در چند فایل به افراد معتمد خود داده است تا در صورت دستگیری و یا قتل او آنها این افشاگریها را ادامه دهند.
مهمترین ویژگی افشاگریهای پکر تاکید بر رابطه پشت پرده برخی مقامات دولتی با عناصر خلافکار و مافیایی بود. پکر بیش از آنکه به مسائل ارتشاء بپردازد تلاش کرد تا به بیقانونیهایی که در نتیجه اقدامات کسانی همچون وزیر کشور در حاکمیت رواج یافته است تاکید کند. او به جای شخص اردوغان و خانوادهاش، بیشتر حلقه اطراف او و خصوصا وزیر کشور، سلیمان سویلو را هدف اصلی حملاتش قرار داد.
این افشاگریها از سوی بزرگان جریان مخالفان دولت نیز مورد توجه قرار گرفت و مقامات احزاب مخالف از قوه قضائیه خواستند تا به پیگیری صحت و سقم این افشاگریها بپردازد، اما این درخواستها با سکوت دولت روبهرو شده و هیچ کدام از مقامات قضایی اقدام به بررسی این افشاگریها نکردند.
افشاگریهای سدات پکر از این منظر که چهره دیگری از دولت و مناسبات پشت پرده را افشا میکرد در ذهن و ضمیر مردم ترکیه ماندگار شده و ضربه سنگینی بر وجاهت حزب عدالت و توسعه وارد آورد.
افشاگریهای محمد یاقوت
در حالی که هیجان ناشی از افشاگریهای پکر رفته رفته فرو مینشست در هفتههای اخیر این بار شخصیتی به نام محمد یاقوت تبدیل به موضوع اصلی مردم ترکیه شده است. او با افشاگریهای قابل توجهی که از طریق کانال یوتیوبی خود انجام میدهد بار دیگر خاطره افشاگریهای سدات پکر را زنده کرده و پردههای جدیدی از وضعیت جریانات مافیایی در داخل دولت ترکیه و گردش مالی جریان فساد اقتصادی و سیاسی در کشور ارائه کرد. این افشاگریها در آستانه انتخابات میتواند بر نظرات جامعه رایدهنده تاثیرگذار باشد و همین نیز بر اهمیت افشاگریهای او افزوده است.
یاقوت که اصالتا اهل دیاربکر است، در ویدئوهای خود اشاره میکند که یک ماه پیش از ترکیه خارج شده و اکنون در آلمان به سر میبرد. او در ویدئوهای خود که در کانال یوتیوبی «دلیلر دلیسی» (دیوانه دیوانگان) منتشر کرده است، از فسادهای مالی و اخلاقی حلقه نزدیکان اردوغان از جمله بلال اردوغان، برات آلبایراک، نورالدین جانیکلی، حیاتی یازیجی، مولود چاوش اوغلو و ملیح گوکچک سخن میگوید.
او در بخشی از افشاگریهای خود بیان کرد که بلال اردوغان و برات آلبایراک با استفاده از قدرت سیاسیشان و با ایجاد رعب، اموال ثروتمندان را با ثمن بخس خریداری میکنند و از دادن پول به آنها خودداری میکنند. به عنوان مثال آنها کارخانهای را به 55 میلیون دلار که پایینتر از ارزش واقعی آن است خریداری کردهاند و پس از آن 38 میلیون دلار این مبلغ را به فروشنده پرداخت نکردهاند.
محمد یاقوت، یکی از رهبران مافیای کُردی که با افشاگریهای خود علیه مقامات دولتی مشهور شد.
از جمله افشاگریهای جالب توجه او اشاره به مساله جمعآوری اطلاعات علیه همدیگر از سوی بزرگان حزب عدالت و توسعه است. به عنوان مثال سلیمان سویلو اطلاعات فراوانی علیه خانواده اردوغان جمعآوری کرده است و از این وسیله به عنوان سلاحی علیه اردوغان استفاده میکند. یا حیاتی یازیجی از یاقوت خواسته است تا اطلاعاتی در مورد بوراک اردوغان (پسر دیگر و غیرمشهور اردوغان) برای او جمعآوری کند.
او همچنین همانند سدات پکر علیه سلیمان سویلو و محمد آغار اشفاگری میکند. او معتقد است که سلمیان سویلو یک شبکه سازمانیافته ارتشاء در داخل دولت درست کرده و با استفاده از نفوذ خود احکام پروندههای قضایی را تحت تاثیر قرار میدهد. او مثال میزند که در یک مورد از شخص او 100 هزار دلار خواستهاند تا پروندهای را که علیه او بوده است مختومه کنند.
همچنین مانند پکر، محمد آغار (وزیر سابق کشور) و پسر او تولگا آغار (نماینده مجلس کنونی از حزب عدالت و توسعه) از دیگر شخصیتهای مورد هدف او هستند. او نیز تاکید دارد که آغار نفر اول مافیای کشور است و با هدف قاچاق مواد مخدر بندر متعلق به مبارز منسیموف (تاجر آذری) را غصب کرده است.
از دیگر افشاگریهای او «تئاتر» خواندن مساله 15 جولای است. او تاکید دارد که خلوصی آکار نقشی کلیدی در این مساله داشته و این حادثه صرفا یک نمایش بود و داوداوغلو، باباجان و دیگر نمایندگان مجلس عدالت و توسعه از پشت پرده این نمایش خبر دارند.
او همچنین برای اولین بار از فساد اخلاقی بزرگان عدالت و توسعه پرده برمیدارد. او اشاره میکند که متین گونش که تاجر است و به عنوان کنسول افتخاری ترکیه در هائیتی است و از دوستان نزدیک چاووش اوغلو به شمار میآید، برای عمر چلیک، اگمن باغیش و مولود چاووش اوغلو زنان بدکاره تامین میکند. متین گونش همچنین با چاووش اوغلو پرونده فساد اقتصادی دارد و به صورت شراکتی در لندن ساختمانی خریدهاند. یاقوت آدرس این ساختمان را نیز ارائه کرده است.
بخش مهمی از افشاگریهای یاقوت در رابطه با شبکه فسادی است که بر سر دور زدن تحریمهای ایران در ترکیه ایجاد شده است. او با اشاره به اینکه مساله دور زدن تحریمهای ایران صرفا یک بهانه بوده و تمام شرکتهایی که در تراکنشهای مالی در ایران نشان داده شدهاند شرکتهای ساختگی و کاغذی است از یک گردش مالی 1.2 میلیارد یورویی خبر میدهد. آکتیف بانک و هیئت رئیسه آن با مشارکت عبدالله هبانی (که کارگزار رضا ضراب است) و سرکان لکه اقدام به گردش مالی ساختگی کرده و تمام این مبالغ را خوردهاند.
یاقوت اشاره میکند که کارهای رضا ضراب زیر پرده یک تجارت واقعی انجام میشد، اما این گروه هیچ تجارتی نداشت و صرفا بر اساس کار با شرکتهای ساختگی در ایران این تراکنشهای مالی انجام شده است. او همچنین اشاره میکند که معمّر گولر (وزیر سابق کشور) نخستین فرد از دولت اردوغان بوده که با رضا ضراب آشنا شده و پای او را به نهادهای حاکمیتی باز کرده است.
برخی معتقدند که او در واقع به نیابت از سدات پکر در حال افشاگری است. چرا که پکر پیش از آنکه در امارات متحده عربی تحت نظارت و ممنوعیت استفاده از شبکههای اجتماعی قرار بگیرد قول داده بود که در آستانه انتخابات افشاگریهای بسیار بیشتری انجام خواهد داد. اما اکنون در نتیجه فشارهای دولت دبی ناتوان از انجام این وعده خود است و اکنون تلاش دارد با واسطه محمد یاقوت این افشاگریها را انجام دهد. نکته قابل توجهی که این احتمال را تقویت میکند این است که یاقوت دارای رفاقتی 25 ساله با پکر است و فرزندان آنها نیز در یک مدرسه درس خواندهاند.
او به طرز مشهودی در حال تقلید از سدات پکر است. نوع بیان، نوع فیلمبرداری و استفاده سمبولیک از پس زمینه و موضوعاتی که مورد توجه قرار میدهد همگی نشاندهنده تقلید او از پکر است. اما برخلاف پکر، خانواده او همچنان در ترکیه هستند و او از اینکه اشاره به محل اقامت آنها کند (دیاربکر و آنکارا) و تاکید کند که ترسی از اینکه به وسیله خانوادهاش مورد تهدید قرار بگیرد ابائی ندارد.
در یک تقسیمبندی کلی مافیاهای ترکیه به دو گروه مافیای دریای سیاه و مافیای کردی – جنوبی تقسیم میشود. در حالی که تا پیش از سال 2007 (یعنی دوره تحکیم قدرت حزب عدالت و توسعه) مافیای کردی – جنوبی قدرت را در کشور در دست داشت مدتی بعد مافیای دریای سیاه روی کار آمده و گروه نخست را از میدان به در کرد. مافیای دریای سیاه در حالی که از رسانهای شدن هراسی ندارد و بیشتر در پی خودنمایی رسانهای است مافیای کردی – جنوبی نوعا در پشت صحنه بودن را ترجیح میدهد. یاقوت نخستین فرد از مافیای کردی است که به سمت استفاده جدی از رسانه سوق پیدا کرده است و همین مساله میتواند با تقلید دیگران از او دور جدیدی از افشاگریهای رسانهای در ترکیه را به همراه داشته باشد.
از میان سیاسیون تا کنون تنها آکشنر به این افشاگریها واکنش نشان داده و تاکید کرده است که اگر فقط یک هزارم این افشاگریها واقعیت داشته باشد این یک فاجعه است.
افشاگریهای علی یشیلداغ
در حالی که افکار عمومی مشغول بحث بر سر این بود که افشاگریهای محمد یاقوت تا چه حد میتواند قابل اعتماد باشد، در روزهای اخیر به یکباره یک بمب خبری جدید در فضای رسانهای ترکیه منفجر شد: افشاگریهای علی یشیلداغ.
اصلیترین ویژگی علی یشیلداغ این است که او بر خلاف سدات پکر و محمد یاقوت که شخصیتهایی خلافکار و مافیایی بودند، شخصیتی موجه دارد و خانواده او یکی از نزدیکترین خانوادهها به شخص رجب طیب اردوغان به شمار میآید؛ به طوری که در روزهای زندان اردوغان، حسن یشیلداغ برادر علی یشیلداغ به عنوان محافظ و همراه اردوغان به نوعی خود را محکوم به زندان کرده و در کنار او حضور یافته است. در واقع افشاگریهای علی یشیلداغ را باید نخسیتن افشاگریهای از حلقه حواریون اردوغان دانست که اتفاقا برخلاف دیگر افشاگریهایی که تلاش میکردند شخص اردوغان را از افشاگریها در امان نگه دارند شخص او را مورد هدف قرار داده و با اطلاعات ریز و درشت دقیقی که ارائه میدهد اردوغان را متهم به حضور در مرکز یک حلقه بزرگ از مفاسد اقتصادی میکند.
علی یشیلداغ، از اعضای خانواده یشیلداغ که به نزدیکی با خانواده اردوغان شناخته میشوند.
علی یشیلداغ با استفاده از کانال یکی از شخصیتهای جریان گولن در یوتیوب و به این دلیل که برادران او –حسن و ذکی یشیلداغ که شخصیتهای اصلی این خاندان به شمار میآیند- حاضر به دادن حق او نشدهاند تصمیم به افشاگری علیه مفاسد آنها و دولتیان در ترکیه گرفته است.
یشیلداغ مدعی است که اردوغان و خانوادهاش بالغ بر چند صد میلیارد دلار ثروت بادآورده دارند و این ثروتهای خود را در مناطق مختلف دنیا نگهداری میکنند. او تاکید میکند که بخش عمدهای از مناقصات و مزایدات بزرگ میلیارد دلاری با دخالت شبکه فساد مالی تحت امر اردوغان انجام میشود و آنها از این فرآیند درآمدهای فراوانی به دست میآورند. به عنوان مثال در ماجرای تعمیر فرودگاه آنتالیا در حالی که یک شرکت حاضر به انجام پروژه با سه میلیارد یورو بود، اما یک شرکت دیگر با پنج میلیارد یورو به عنوان برنده مناقصه اعلام میشود چرا که یک میلیارد از این پنج میلیارد به شخص اردوغان پرداخت شده است.
علی یشیلداغ همچنین به شرکتهای پیمانکاری برادرانش حمله میکند و با اشاره به اینکه آنها گردش مالی میلیارددلاری دارند تاکید میکند که در پشت پرده، بلال اردوغان، فرزند رجب طیب اردوغان شریک 50 درصد از سهام این شرکتها است. او همچنین چهرههای جدیدی را که کارگردان مفاسد اقتصادی در دولت هستند معرفی میکند که از مهمترین آنها مجاهد اصلان است که از او به عنوان جعبه سیاه گردشهای مالی شخصی اردوغان یاد میکند.
یشیلداغ در یک ویدئوی دیگر بیان میکند که مهدی اکر، یکی از وزرای پرسابقه دولت در حوزه کشاورزی با استفاده از حلقه نهگانه شرکتهای خود که خانواده یشیلداغ هم در آنها شریک بوده است بخش عمدهای از کمک سه و نیم میلیارد یورویی اتحادیه اروپا برای احیای کشاورزی در ترکیه را اختلاس کرده است و خانواده یشیلداغ نیز در مرکز این اختلاس قرار داشته است.
از دیگر افشاگریهای یشیلداغ مربوط به رانتخواری در حوزه شهرسازیها است. او با اشاره به چند پرونده در مورد بازسازی مناطق توریستی بوسفور افشا میکند که این پیمانکاریها به شرکتهایی که شخص اردوغان یا برادر او و یا خانواده او را سهیم در سود خود کنند اختصاص مییابد.
افشاگریهای یشیلداغ از این جهت که شخص اردوغان را هدف گرفته و چند روز مانده به انتخابات و از سوی دیگر با جزئیات کامل بیان میشود از اهمیت بالایی برخوردار است. او همچنین اطلاعات قابل توجهی در مورد وضعیت سلامتی اردوغان ارائه میدهد و مدعی است که علاوه بر بیماری سرطان روده بزرگ که مساله پنهانی نیست، اردوغان از بیماری صرع رنج میبرد و در زمانهای مختلف دچار حمله میشود. او همچنین در مورد وزرا و شخصیتهای برجسته حزب عدالت و توسعه افشاگریهای اخلاقی کرده و از روابط غیراخلاقی آنها با نفرات مختلف پرده برمیدارد.
افشاگریهای یشیلداغ در میان افشاگریهای مختلفی که تاکنون انجام شده بیشترین تاثیرگذاری را داشته و رهبران احزاب مخالف نیز در میتینگهای اخیر خود به آن اشاره کرده و از اردوغان خواستهاند که نسبت به این افشاگریها واکنش نشان دهد.
در حالی که این افشاگریها نقشی عمده در ریزش آرای اردوغان دارد، احتمال اینکه در صورت پیروزی قیلیچداراوغلو در ماههای آینده بر اساس این افشاگریها پروندههای قضایی برای پیگرد این ادعاها تشکیل شود بسیار بالاست.