استعمار نولیبرالیسم

باوجوداینکه اقتصاد سیاسی ایران همسانی‌ها و درهم‌تنیدگی‌های بسیاری با اقتصاد سیاسی کشورهای منطقه دارد اما پژوهشگران ایرانی کمتر به پیرامون خود نگریسته‌اند. مهم‌ترین پرسشی که در مواجهه با کشورهای عربی پدیدار می‌شود آن است که چرا این کشورها با وجود ظرفیت‌های طبیعی و انسانی بالا و موقعیت ژئوپلیتیکی که دارند جزو محروم‌ترین و ضعیف‌ترین کشورها هستند؟ چه عواملی باعث شده کشورهایی چون مصر، اردن، سوریه، لبنان، الجزایر، تونس و فلسطین دارای بالاترین نرخ بیکاری، تورم، فقر و بدهی و کمترین نرخ در رشد و شاخص‌های توسعۀ انسانی باشند؟

پروندۀ «استعمار نولیبرالیسم» پاسخ گروهی از کارشناسان اقتصادی جهان عرب به پرسش‌های بالاست. دو عامل بنیادین و مکمل یکدیگر در پدیدآمدن وضع موجود- ضمن ملاحظۀ تفاوت میان آنها- ساختار دولت و کشورهای غربی یا سازمان‌های مالی بین‌المللی هستند. ساختار دولت در بیشتر این کشورها معمولاً اقتدارگرا، رانتی یا غارتی است و ازآنجایی این ساختار «اجماع واشنگتن» را کاملاً همسو و تقویت‌کنندة خود می‌یابد، کاملاً پذیرای اصلاحات اقتصادی است که بر اصول نولیبرالیسم استوار هستند.

اصلاح مالیۀ فلسطین: خاکسپاری انتفاضه

انتفاضۀ دوم باتکیه‌بر یک نظام مالی غیررسمی توانست نیازهای جامعۀ تحت محاصره و گروه‌های مقاومت را تأمین کند و در مقابل، اسرائیل با فشار بر جامعۀ بین‌المللی، «اصلاحات اقتصادی» را بر تشکیلات خودگردان فلسطین تحمیل کرد.

Read more

سرمایه‌داری رفاقتی مصر: باز بودن اقتصاد به‌مثابۀ بازتولید نخبگان اقتدارگرا

اجرای سیاست‌های نولیبرال- به‌ویژه خصوصی‌سازی- بدون اجرای لیبرالیسم سیاسی نه‌تنها سبب رشد اقتصادی مصر نشد بلکه شکاف طبقاتی، فساد و فقر عمومی را هم گسترش داد و مهم‌تر از همه طبقۀ حاکم را بازتولید کرد.

Read more

نقش نولیبرالیسم در بحران‌های اقتصادی جهان عرب

این پروندۀ تخصصی به نقش اصلاحات اقتصادی نامور به «اجماع واشنگتن» در بحران‌های اقتصادی جهان عرب می‌پردازد که پس از دهۀ 80 از سوی کشورهای غربی و سازمان‌های مالی بین‌المللی اصلاحات اقتصادی بر کشورهای جهان سوم تحمیل شد.

Read more