دیپلماتهای قبرسی به دنبال احیای مذاکرات صلح درباره این جزیره تقسیمشده در پی طرح پیشنهادی سازمان ملل و اتحادیه اروپا هستند. این طرح در راستای یافتن راهحلی فدرال در رابطه با اداره جزیرهای که بخشهای شمالی آن از پنج دهه پیش به اشغال ترکیه درآمده، برنامهریزی شده است.
به گفته گاردین؛ ممکن است به دلیل ابراز علاقه اخیر ترکیه به مذاکره در مورد روابط خود با اتحادیه اروپا، به ویژه در مورد سفر بدون روادید و مسائل مرتبط با اتحادیه گمرکی، پنجره کوچکی از فرصت دیپلماتیک برای این منظور باز شده باشد. علاوه بر این کنستانتینوس کومبوس، وزیر خارجه قبرس ابراز امیدواری کرده است که روند مذاکرات از سر گرفته شود.
قبرس از سال ۱۹۷۴ و به دنبال حمله ارتش ترکیه به ۲ قسمت تقسیم شده است. در آن سال دولت سراسقف «ماکاریوس»، رئیس جمهور وقت قبرس، در کودتای نظامیان سرنگون شد و ترکیه با استناد به موقعیت خود به عنوان یکی از تضمینکنندگان حق حاکمیت قبرس، یگانهای ارتش خود را در شمال این سرزمین مستقر کرد. هماینک نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد در منطقهای که جمهوری خودخوانده قبرس ترکنشین را از جنوب جدا میکند، گشتزنی میکنند.
تکمیل انتخابات اخیر در سه کشور یونان، ترکیه و قبرس به سیاستمداران فضای بیشتری برای مانور میدهد. به گفته گاردین سیاستمداران اگر واقعا بخواهند مذاکرات را که پس از شکست کنفرانس سازمان ملل در سال 2017 متوقف شده است، احیا کنند در حال حاضر شرایط تا حدودی مهیا است.
از آن زمان ترکیه به راه حل دو کشوری برای جزیره متعهدتر شده است، اما قبرس شمالی تحت اشغال ترکیه (جمهوری ترک قبرس شمالی) تنها توسط ترکیه به رسمیت شناخته میشود و هم از نظر اقتصادی و هم از نظر امنیتی کاملا به آنکارا وابسته است.
برخی استدلال میکنند که تمایل ترکیه به آغاز مجدد گفتگوها در مورد روابط خود با اتحادیه اروپا ممکن است به بروکسل اهرمی بدهد تا اردوغان را به بازنگری استراتژی خود در قبال قبرس که احتمالاً آنکارا را بهشدت به لحاظ بودجهای تحت فشار قرار داده است، متقاعد کند.
شورای اتحادیه اروپا در آخرین نشست خود در ژوئن خواستار «از سرگیری سریع مذاکرات» شد و گفت که «آماده است با تمام ابزارهای مناسب، نقشی فعال در حمایت از تمامی مراحل روند رهبری سازمان ملل ایفا کند».
اگرچه سازمان ملل محل نهایی هر گونه گفتگو در مورد آینده قبرس باقی خواهد ماند، اما دیپلماتهای قبرسی، اتحادیه اروپا را تشویق میکنند تا یک نماینده ویژه را که قدرت جستجوی راهحلها را داشته باشد، منصوب کند. وزیر خارجه قبرس امیدوار است که در زمان برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر، یک نماینده ویژه سازمان ملل در این زمینه منصوب شود.
همچنین برخی از نشانهها حاکی از آن است اردوغان – که همیشه نقش متعادلی را بین روسیه و غرب بازی میکرد – ممکن است پس از انتخاب مجدد به سمت اردوگاه غرب به رهبری ایالات متحده آمریکا متمایل شود. بنابراین ممکن است تمایل بیشتری به مذاکرات در مورد قبرس داشته باشد.
برای تسکین واشنگتن، اردوغان اصولاً وتوی خود را برای پیوستن سوئد به ناتو لغو کرده است، اما به نظر میرسد منتظر تایید واشنگتن و مجلس سنای آمریکا برای تحویل جنگندههای F-16 به ترکیه است. فروش این جتها توسط دولت بایدن حمایت میشود، اما مستلزم موافقت باب منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا است. او میخواهد تعهدات کتبی مبنی بر عدم استفاده ترکیه از F-16ها علیه جزایر یونانی را از اردوغان بگیرد.
یونان و ترکیه، که هر دو متحد ناتو اما دشمنان تاریخی هستند، چندین دهه بر سر طیفی از مسائل از حریم هوایی گرفته تا مناطق دریایی در شرق مدیترانه، مهاجرت و موضوع قبرس باهم اختلاف دارند.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا قرار است در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا سخنرانی کند، جایی که احتمالاً اطلاعات وزیران خارجه اتحادیه اروپا را در مورد روابط کشورش با ترکیه بروزرسانی میکند.
ارسین تاتار، رهبر منتخب ترک قبرس، با اتحاد این جزیره مخالفت کرده و میخواهد شمال قبرس به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته شود. تاتار در اوایل سال جاری در مصاحبهای با گاردین تاکید کرد که اتحاد شمال و جنوب قبرس امری غیر ممکن است.
به دنبال دلیل کشف ذخایر بزرگ انرژی در این منطقه تنشها تشدید شده است. ترکیه بیش از 35 هزار نظامی در قبرس ترکنشین دارد. نزدیک به ۶ سال است که هیچ مذاکراتی تحت حمایت سازمان ملل در زمینه مسئله قبرس ترکنشین با قبرس یونانینشین برگزار نشده است.
منبع: گاردین