جنبش 10 آگوست ادعا میکند که هزاران عضو در مناطق تحت کنترل دولت سوریه در اختیار دارد. این جنبش وعده داده است که نوع جدیدی از اپوزیسیون سوریه خواهد بود و از پیامدهای خشونتآمیز جنگ داخلی 2011 درس گرفته است.
این جنبش غیرمتمرکز، آنلاین و عمدتاً توسط «جوانان سوری» رهبری میشود. یوسف وانوس (نام مستعار)، سخنگوی این جنبش در مصاحبه خود گفت: جنبش 10 آگوست تلاش میکند تا صدای کسانی باشد که «در تصویر فعلی سوریه صدایی ندارند.»
این گروه ابتدا در لاذقیه – شهری ساحلی که عموماً حامی بشار اسد است – شروع به کار کرد اما از آن زمان در سراسر سوریه گسترش یافته و طیفی از فرقهها و قومیتها را در خود جای داده است. این گروه مدعی است که اکنون در تمامی شهرهای تحت تسلط دولت سوریه هستههای فعال دارد. این هستهها به منظور عملیاتی کردن دستورالعملهای کمیته مرکزی منتخب داخلی جنبش شکل گرفتهاند.
سخنگوی این جنبش افزود: تا کنون، فعالیتهای جنبش بر «ایجاد آگاهی سیاسی در میان مردم سوریه» متمرکز بوده است. وی توضیح داد: جنبش 10 آگوست تا زمانی که از حمایت تودههای مردم مطمئن نشود، مردم را برای اعتراض به خیابانها دعوت نخواهد کرد. زیرا میترسد دولت مرکزی سوریه، قبل از اینکه این جنبش قدرت لازم را داشته باشد، آن را در نطفه خفه کند.
یوسف وانوس اظهار کرد: «ما تلاش میکنیم به نقطهای در جامعه سوریه برسیم که وقتی تصمیم به شروع انقلاب گرفتیم به آنها فرصتی ندهیم.»
دولت سوریه به طور علنی وجود این گروه را تایید نکرده است، اما سرویسهای امنیتی آن فعالیت این جنبش را زیر نظر دارند. روزنامه سوری عناب بلدی از موجی از دستگیریها در لاذقیه و دیگر مناطق وفادار به دولت با هدف دستگیری اعضای این جنبش خبر داد.
وانوس ادعا کرد که حداقل 30 نفر را میشناسد که در شهرهای ساحلی به ظن وابستگی به جنبش 10 آگوست دستگیر شدهاند، اما منکر عضویت واقعی این افراد در جنبش 10 آگوست شد.
ریشهها و اهداف جنبش 10 آگوست
این جنبش به طور علنی در اوایل ماه آگوست فعالیت خود را آغاز کرد و فهرستی از مطالبات از افزایش حداقل دستمزد به 100 دلار تا آزادی تقریبا 136 هزار زندانی را منتشر کرد. همچنین، هسته اصلی جنبش، درخواست زندگی عزتمندانه برای سوریها و خروج از بحران شدید اقتصادی را به لیست مطالبات اضافه کرد.
شعار جنبش 10 آگوست؛ نه به تحقیر، نه به اسلحه، نه به خون، نه به افراط گرایی و نه به تفرقه است.
وانوس گفت: «ما گروهی متشکل از هزاران جوان هستیم که به تصمیمی رسیدهایم که نمیتوانیم فقط منتظر بمانیم و امیدوار باشیم که اتفاقی بیفتد. شما در سوریه چارهای ندارید، یا میتوانید فرار کنید یا در یک چرخه معیوب گیر کنید.»
آخرین آمار سازمان ملل نشان میدهد که حداقل 90 درصد مردم سوریه در فقر زندگی میکنند و بیش از 60 درصد از جمعیت مناطق تحت کنترل دولت برای تامین نیازهای غذایی روزانه خود در تقلا هستند.
اقتصاد سوریه از سال 2019 به طور پیوسته درحال کوچک شدن بوده است. در اوایل این ماه پس از سقوط لیر سوریه به پایین ترین سطح تاریخ خود (15 هزار لیر در برابر یک دلار آمریکا) خشم مردم سوریه مجددا برانگیخته شد. همزمان با سقوط قدرت خرید مردم، دولت یارانه کالاهای اساسی را کاهش داده و قیمت سوخت را افزایش داده است.
در جنوب ناآرام سوریه، گرانی و ناامیدی فزآینده منجر به وقوع شدیدترین اعتراضات سالهای گذشته در این کشور شده است. در استان سویدا با اکثریت دروزیها، معترضان با سر دادن شعارهایی علیه بشار اسد، به دفاتر محلی حزب حاکم بعث یورش بردند.
اعضای جنبش 10 آگوست میدانستند که رویارویی آشکار با دولت در مناطقی مانند دمشق و شهرهای ساحلی کارساز نخواهد بود، بنابراین شکل ظریفتری از مبازه را آغاز کردند. آنها به صورت آنلاین در تلاشند جرقه گفتگو بین ساکنان کشوری که سالها جنگ داخلی آن را تکه تکه کرده است، ایجاد کنند.
«اعضای این جنبش ادعا میکنند که دولت سوریه از شکافهای قومی، فرقهای و جغرافیایی استفاده میکند تا در جبهه اپوزیسیون سوریه اختلاف بیاندازد و آن را تکه تکه کند. به همین خاطر این جنبش اولین گام را غلبه بر این اختلافات و ایجاد زمینههای مشترک میان مخالفان دولت اسد میداند.»
هدف قرار دادن سرویسهای امنیتی، ارتباط با گروههای دیگر
این جنبش هنوز در مراحل ابتدایی خود است و وانوس اذعان میکند که اعضای آن بیتجربه هستند و برخی از اهداف آن «ممکن است واقع بینانه نباشند». با این حال، این جنبش مجموعهای مشخص از گامها را برای رسیدن به اهداف مد نظر، برنامهریزی کرده است.
این جنبش شروع به فعالیت در میان اعضای ارتش و سرویسهای امنیتی کرده است. برخی از اعضای شاخههای مختلف سرویسهای امنیتی که از وضعیت اقتصادی و سیاسی ناامید شدهاند، حمایت خود را از این جنبش اعلام کردهاند.
در کوتاه مدت، اعضای سرویسهای امنیتی، اطلاعاتی را در مورد زمان و مکان یورشهای آتی یا گشتهای خاص ارائه میدهند تا اعضای جنبش 10 آگوست بدانند کجا برای تبلیغ و پخش اعلامیههای خود امن است. اما در درازمدت، جنبش امیدوار است که حتی در داخل سرویسهای امنیتی نیز ریشه دوانده و زمانی که زمان شورش مردمی فرا رسد، هیچ مقاومتی از سوی سرویسهای امنیتی و نظامی صورت نگیرد.
وانوس با توضیح اینکه جنبش 10 آگوست میخواهد از خونریزی مشابه سال 2011 جلوگیری کند، گفت: «این ممکن است یک روش واقعبینانه برای نگاه کردن به مسائل نباشد، اما در دنیای ایدهآل، ارتش و سرویسهای امنیتی را از صحنه خارج خواهیم کرد.»
این جنبش همچنین با «حداقل پنج» گروه مخالف زیرزمینی دیگر در سراسر سوریه ارتباط دارد. یکی از این گروهها نقش فعالی در اعتراضات سویدا دارد و تلاش کرده تظاهرات را از لفاظیهای فرقهای یا جدایی طلبانه دور نگه دارد.
با حرکت رو به جلو، این گروه باید با تهدیداتی که امنیت خود را تهدید میکند، مقابله کند. سرویسهای امنیتی دولت فعالانه به دنبال شرکت کنندگان و رهبران جنبش هستند. برای جلوگیری از این امر، این گروه بیشتر از طریق برنامههای رمزگذاری شده ارتباط برقرار میکند و پروتکلهای ارتباطی داخلی را طراحی کرده است که توسط متخصصان امنیت سایبری خود طراحی شدهاند.
با این حال شاید چالش غلبه بر فرهنگ ترس پیرامون زندگی سیاسی سوریه، حتی ترسناکتر از تهدیدات خارجی برای جنبش 10 آگوست باشد.
منبع: عربی الجدید