بحرین با توجه به بحران اقتصادی و کسری بودجه که سال هاست از آن رنج می برد، برای افزایش درآمدهای مالی خود تلاش می کند.
با افزایش قیمت جهانی نفت خام و انتظار افزایش تقاضا در سالهای آتی، چشمان منامه دوباره به سمت میدان نفت شل معطوف شده است که کشف آن را در سال 2018 اعلام کرد. این بزرگترین میدان نفتی و گازی کشف شده از زمان 1932 است.
نفت شل نوعی نفت خام سبک است که در لایههای سنگی در اعماق سطح زمین یافت میشود و از طریق شکستگی هیدرولیکی با حفر چاههای افقی استخراج میشود.
در این زمینه، بحرین از اواسط سال 2022 به دلیل هزینههای گزاف تولید، تعلیق اکتشاف این میدان را اعلام کرده بود
فرصتی برای سرمایه گذاری
در جدیدترین تحولات، شبکه الاخباریه سعودی در 20 مارس 2023 اعلام کرد که بحرین به هدف خود برای شروع تولید نفت شل تا سال جاری بازگشته است و با تکیه بر افزایش قیمت نفت برای جذب سرمایه گذاران برای توسعه این پروژه، تلاش میکند.
این شبکه در بولتن اقتصادی خود اشاره کرد که از زمان اعلام کشف میدان نفتی در سال 2018 تاکنون پیشرفت چشمگیری در توسعه منابع آن حاصل نشده است. براساس گزارش این شبکه، تصمیم نهایی در رابطه با سرمایه گذاری در این زمینه هنوز مشخص نشده است چرا که سرمایه گذاران خارجی تاکنون رغبتی برای سرمایه گذاری در این پروژه از خود نشان ندادند.
با این حال، بحرین در حال حاضر میتواند برای جذب سرمایه گذاران برای توسعه میدان و شروع تولید از آن، روی افزایش قیمت نفت خام حساب کند، که بازدهی سودآوری را برایش به همراه خواهد داشت و اقتصاد ضعیفش را تقویت میکند.
بحرین اولین کشوری است که از سال 1932، زمانی که چاه شماره یک را در جبل الدخان کشف کرد، نفت را در منطقه خلیج فارس کشف کرد، اما تولید سوختهای فسیلی آن بسیار کمتر از کشورهای همسایه مانند عربستان سعودی است.
میدان خلیج بحرین
در سال 2018 منامه از کشف میدان خلیج بحرین خبر داد که بزرگترین کشف نفت و گاز در منطقه خلیج فارس از سال 1932 است. این میدان در سواحل غربی آن کشور واقع شده است.
مساحت این میدان حدود 2000 کیلومتر مربع است و تخمین زده میشود که بیشتر از 80 میلیارد بشکه نفت شل در آن وجود داشته باشد. همچنین تخمین زده میشود که لایههای عمیق این میدان دارای ذخایر گاز طبیعی بین 10 تا 20 تریلیون فوت مکعب است.
در اکتبر 2021، وزیر نفت و گاز بحرین، شیخ محمد بن خلیفه آل خلیفه در آن زمان، گفت که منامه هنوز در راه است تا ذخایر نفت شل خود را تا سال 2023 در خطوط تولید قرار دهد.
آل خلیفه خاطرنشان کرد که از زمان اعلام کشف این میدان در سال 2018، هیچ پیشرفت قابل توجهی در توسعه منابع حاصل نشده است و تصمیم نهایی در رابطه با سرمایه گذاری در این پروژه هنوز به دلیل عدم توجه سرمایه گذاران خارجی در انتظار است.
او گفت: در ابتدا که در سال 2018 شروع کردیم، این پروژه را 5 ساله راهاندازی کردیم، بنابراین باید تا آن زمان آماده باشیم.
وی افزود: آنچه که باید ابتدا ثابت کنیم امکان زمین شناسی و فنی است. پس از انجام این مورد امیدواریم سرمایه گذار داشته باشیم.
تولید دوبرابر
بحرین قصد دارد تا دویست هزار بشکه در روز از این میدان تولید کند، اگرچه توسعه این منبع احتمالاً دشوار است. اگر این امر محقق شود، تولید کنونی نفت خام بحرین را که به طور متوسط صدوهشتاد هزار بشکه در روز است، تقریبا دو برابر خواهد کرد.
بحرین برای تامین درآمد این کشور عمدتاً به بخش نفت و گاز متکی است. این بخش 63 درصد از کل درآمدهای کشور را به خود اختصاص داده است.
عبدالرحمن بوعلی، رئیس کمیته امور مالی و اقتصادی در پارلمان بحرین، قبل از تصمیم گیری برای توقف اکتشاف در این میدان در اواسط سال گذشته، در آوریل 2022 گفت: فرایند آماده سازی برای استخراج نفت از … میدان کشف شده به چند سال زمان نیاز دارد.
بوعلی در بیانیههای مطبوعاتی افزود: وزارت نفت تمام تلاش خود را میکند تا فرآیند استخراج و تولید را قبل از رسیدن به مدت زمان تعیین شده 5ساله، تکمیل کند.
وی خاطرنشان کرد: این وزارتخانه علیرغم وجود تعدادی چالش به دنبال کاهش هزینه تولید است. زیرا این میدان در یک منطقه دریایی در جنوب غربی بحرین واقع شده است.
تولید گران قیمت
در گزارشی که بلومبرگ، یک آژانس اقتصادی آمریکایی در سال گذشته منتشر کرد، آمده است: مقدار نفتی که میتوان در بحرین از مناطق صعب العبور در سنگهای زیر دریا استخراج کرد، هنوز ناشناخته است و روند استخراج آن احتمالا بسیار بالا خواهد بود.
بلومبرگ اعلام کرد که اکتشاف جدید رتبه بحرین را در میان تولیدکنندگان بزرگ نفت در جهان تضمین نمی کند، زیرا تولید آن که در حال حاضر تنها متعلق به یک میدان است، در سطح متوسطی قرار دارد.
با این حال، بلومبرگ تأیید کرد که شروع تولید از میدان بدون شک بودجه بحرین را که عمدتاً به درآمدهای نفتی بستگی دارد، تحت تاثیر قرار خواهد داد.
نجات از بحران
حسام آئیش، اقتصاددان، در قرائت روند بحرین به سمت کشف نفت شل گفت: بحرین از مشکلات اقتصادی بزرگ، کسری بودجه و بدهی زیاد رنج می برد و در حال حاضر دریافت کننده کمکهای کشورهای خلیج فارس است.
آئیش در گفتوگو با الخلیج آنلاین افزود: منامه با توجه به شرایط اقتصادی که از آن رنج میبرد، بهویژه پس از کاهش نقش خود در بخش بانکی، در حال حاضر به شدت به منبع درآمدی جدید نیاز دارد. خدمات بانکی به روشی بزرگتر، گسترده تر و مدرن تر به سایر کشورهای حوزه خلیج فارس مانند قطر، امارات و عربستان سعودی منتقل شده است.
وی ادامه داد: تحولات و اصلاحات اقتصادی و اجتماعی و فضای باز در عربستان به شدت بر وضعیت اقتصادی بحرین تأثیر گذاشت.
وی خاطرنشان کرد: پس از تغییرات مختلف در عربستان، تعداد بازدیدکنندگان سعودی از بحرین متوقف یا کاهش قابل توجهی داشته است. و این به معنای کاهش درآمدهای ناشی از گردشگری برای بحرین است.
حتی سرمایه گذاریهای کشورهای خلیج فارس در بحرین در سالهای اخیر کاهش یافته است. به گفته این اقتصاددان، با توجه به اوج باز بودن اقتصاد خلیج فارس به روی جهان، که شرایط اقتصادی دشواری را که نیازمند رویکرد جدی برای سرمایه گذاری در حوزه نفت شل است، ایجاد کرده است
وی خاطرنشان کرد: پیش بینی میشود این میدان روزانه حدود 200 هزار بشکه نفت شل سبک به اضافه 180 هزار بشکه برآورد شده که در حال حاضر تولید میشود، تولید کند و این امر به افزایش درآمد بحرین کمک قابل توجهی خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: ذخایر نفت بحرین به تدریج در حال کاهش است، بنابراین این میدان جدید برای پایداری بخش نفت و انرژی در بحرین و همچنین منبع درآمد جدیدی است که نیازهای این کشور را برآورده می کند و کسری بودجه آن را پوشش میدهد بسیار مهم است.
این کارشناس اقتصادی گفت: این امر بحرین را به مرحله جدیدی از سرمایه گذاری و هزینه در پروژه های دیگر سوق می دهد که ممکن است به بهبود یا جبران آنچه در نتیجه تحولات اقتصادی اخیر خلیج فارس از دست داده است کمک کند.
با اینحال آئیش افزود: سرمایه گذاری در این زمینه با مشکلاتی مواجه است که بارزترین آنها پایین بودن قیمت فعلی نفت در مقایسه با هزینه تولید یک بشکه نفت شل است که بین 65 تا 75 دلار تخمین زده میشود.
وی خاطرنشان کرد: عدم برآورد دقیق ذخایر نفت شل قابل استحصال و همچنین هزینه بسیار بالای سکوهای شناور مورد نیاز از دیگر عوامل مهم مانع روند سرمایه گذاری و اکتشاف و تولید در این میدان است.