طالبان شش گزینه برای ساخت کانال قوش تپه که از آمودریا آب دریافت میکند، تهیه کرده و ازبکستان همه آنها را کاملاً بررسی کرده است. شوکت راخیموویچ خامرایف، وزیر منابع آب ازبکستان، در نشست خبری که ۲۰ ژوئن برگزار شد، از این موضوع خبر داد.
یکی از گزینههای طالبان آبیاری ۱۲۰ هزار هکتار زمین و گزینۀ دیگر ۲۲۵۰۰۰ هکتار است اما در هیچ یک از این گزینهها از ۶۰۰ هزار هکتار زمین گفته نشده است. توافق بهاحتمال زیاد بر سر گزینۀ سوم یعنی آبیاری تقریباً ۲۲۵ هزار هکتار با دبی خود و ۵۰ هزار هکتار دیگر با پمپ صورت میگیرد.
به گفتۀ شوکت خامرایف، افغانستان نخست ۴ تا ۵ میلیارد مترمکعب آب از آمودریا از طریق کانالی که در حال ساخت آن است دریافت خواهد کرد.
یک هکتار، ۳۰۰۰۰ مترمکعب آب مصرف میکند. اگر افغانستان در ۵ سال نخست کشاورزی را آغاز کند، بسته به آببری محصولات، ظرفیت کانال قوش تپه و موارد دیگر، حدود ۴ میلیارد مترمکعب آب دریافت میکند اما تدریجاً این مقدار ممکن است به ۱۰ میلیارد مترمکعب برسد. من فکر میکنم حقابۀ ازبکستان باید ۴ تا ۵ میلیارد مترمکعب برای ۲۰۰ هزار هکتار یا ۲۵۰ هزار هکتار باشد.
به گفته وی، اکنون آمودریا سالانه تقریباً ۶۰ میلیارد مترمکعب آب دارد؛ آب نخست در رودخانههای وخش و پنج و سپس با شاخههای دیگر تجمیع شده و به آمودریا میپیوندند.
امروز آمودریا ۶۰ میلیارد مترمکعب آب در دارد و ترکمنستان و ازبکستان هر یک ۲۲ میلیارد مترمکعب آب دریافت میکنند. ۲ تا ۳ میلیارد مترمکعب آب نیز به سمت آرال منتقل میشود. این شاخص در چند سال اخیر بسیار کاهش یافته و در صورت تداوم آن، ۱۰ تا ۳۰ % آن کاسته میشود.
به گفتۀ شوکت خامرایف، میزان هدررفت آب در ازبکستان بالا است و این شاخص ممکن است تا سال ۲۰۳۰ به ۱۵ میلیارد مترمکعب در سال برسد.
«اکنون ۴۰ % آب در شبکههای آبیاری و ۲۰ % در کشاورزی از دست میرود. در برخی نقاط ۳۰۰۰۰ مترمکعب آب برای برنج مصرف میشود، درحالیکه حتی با ۱۲۰۰۰ مترمکعب آب هم محصولات عالی میتوان کاشت. حتی با ۲۵۰۰ مترمکعب آب میتوان برداشت پنبۀ بیشتری نسبت به ۱۰۰۰۰ مترمکعب آب داشت. اگر روی ذخیرهسازی آب کار نکنیم، بدون ساخت کانال قوش تپه هم بدون آب میمانیم».
خامرایف پیشازاین تأکید کرده بود که ازبکستان در ساخت کانال قوش تپه به افغانستان کمک خواهد کرد و این کانال، سبب دوستی و اتحاد دو ملت خواهد بود نه جنگ آنان. وی همچنین گفت یک هیئت ازبکستانی در آیندۀ نزدیک بار دیگر به افغانستان سفر خواهد کرد و کارگروههایی دربارۀ موضوع کانال تشکیل خواهد شد.
منبع: gazeta