دو سال پس از محدودیتهای همه گیری کرونا، صنعت گردشگری اسرائیل شاهد رشد بوده است. تخمین زده میشود که در سال 2022 بیش از 700 هزار گردشگر از سراسر جهان از سرزمینهای اشغالی فلسطین بازدید کردند.
خواه به امید رسیدن به قدس شرقی و کرانه باختری و یا نوار غزه، همه گردشگران باید از بازرسیهای شدید فرودگاهی یا پستهای بازرسی نظامی اسرائیل به عنوان یک گام اجتناب ناپذیر عبور کنند. زیرا اسرائیل تمام نقاط ورودی و خروجی از جمله مصر و اردن را کنترل میکند.
در سال 2016، حدود 115 هزار گردشگر از کشورهای دارای اکثریت مسلمان از سرزمینهای اشغالی بازدید کردند. با توجه به قراردادهای عادی سازی اخیر اسرائیل با مراکش، بحرین و امارات احتمالا شاهد افزایش این ارقام در سالهای آینده باشیم.
برخی ورود تعداد فزاینده اعراب و مسلمانان به سرزمینهای اشغالی فلسطین را امری مثبت میدانند و بر این باورند که این امر به اقتصاد منطقه رونق میدهد. به اعتقاد این افراد دیدن واقعیت اشغالگری رژیم صهیونیستی به صورت شخصی ممکن است گردشگران مسلمان و عرب را به مدافعان غیورتر آرمان فلسطین تبدیل کند.
با این حال، تعداد بیشتری از فلسطینیها، نگرانیها و تردیدهای خود را نسبت به صنعت رو به رشد گردشگری و پیامدهای آن بر فلسطین ابراز کردهاند.
برای برخی از فلسطینیها، صنعت گردشگری یکی از ابزارهایی است که اسرائیل بواسطه آن سعی میکند فلسطین را از نقشه منطقه حذف و فرهنگ آنها را تصاحب کند. به اعتقاد این افراد رژیم صهیونیستی صنعت گردشگری را برای عادی سازی اشغال غیرقانونی و خشونت صهیونیستها علیه فلسطینیان بکار خواهد گرفت.
برای ندا، یک فلسطینی 21 ساله که در اردن بزرگ شده است، محدودیتهای ویزا که توسط اسرائیل بر او تحمیل شدهاند، رویای بازگشت به وطنش را دست نیافتنی ساختهاند. اردن میزبان بیش از دو میلیون پناهنده فلسطینی است.
وی در گفتگوی خود با «عربی الجدید» گفت: به عنوان یک پناهجوی فلسطینی که نمیتواند به سرزمین خود برود، وقتی میبینم افرادی از ملیتهای دیگر آزادانه به فلسطین میروند، احساس بسیار بدی به من دست میدهد. بنابراین به دلیل احترام به خواستههایمان، گردشگری به فلسطین را تایید نمیکنیم.
اسرائیل به عنوان بخشی از اشغال نظامی خود، محدودیتهای شدیدی را برای تردد فلسطینیها در داخل اراضی اشغالی فلسطین اعمال کرده است همچنین صدها هزار فلسطینی در تبعید را از حق بازگشت به سرزمینشان محروم کرده است.
حتی فلسطینیهای که دارای گذرنامه ملیت دیگری هستند، اغلب از سوی مقامات اسرائیلی به دلیل وضعیت قانونی و قومیتشان از ورود به فلسطین منع میشوند. محدودیتهای اسرائیل برای ورود حتی شامل کسانی میشود که اتباع فلسطینی نیستند، اما حمایت خود را از فلسطین ابراز کردهاند. یا از جنبش بایکوت اسرائیل حمایت کردهاند و صریحا از سوابق حقوق بشری آن انتقاد کردهاند.
فعالان، دانشگاهیان و روزنامه نگاران به صورت سیستمی ساعتها توسط مقامات مرزی اسرائیل مورد بازجویی قرار میگیرند و گاهی به دلیل نظراتشان از ورود آنها جلوگیری میشود.
در آغاز سال جاری، اسرائیل سیاستهای سفر سختتری را هم برای فلسطینیها و هم برای خارجیها اعمال کرد و ویزا برای کار، تحصیل یا زندگی در کرانه باختری را محدودتر کرد.
به گفته دیدهبان حقوق بشر، هدف این سیاستها منزوی کردن بیشتر فلسطینیها از طریق «تضعیف پیوندهای اجتماعی، فرهنگی و فکری است که آنها سعی کردهاند با جهان خارج حفظ کنند».
برای شهروندان فلسطینی ساکن غزه، این محدودیتها حتی شدیدتر هستند. محدودیتهای سفری که اسرائیل تعیین کرده خروج از محاصره ساحلی را تقریبا غیرممکن ساختهاند.
هبه جمال، یک فعال فلسطینی مقیم آلمان، به دلیل اینکه همسر و پسرش اهل غزه هستند، نمیتواند به همراه خانوادهاش به زادگاهش، بیت المقدس، برود.
وی در مصاحبهای گفت: «اسرائیل با رفتن مسلمانان به مسجد الاقصی مشکلی ندارد، بلکه با تفکر سیاسی مسلمانان در مورد رفتن به مسجد الاقصی مشکل دارد. و من فکر میکنم که بسیاری از آژانسهای مسافرتی مسلمان در حال تبلیغ راهبرد اسرائیل در این زمینه هستند.»
در سالهای اخیر، بسیاری از آژانسهای مسافرتی در سراسر جهان اسلام شروع به ارائه سفرهایی به قدس شرقی و کرانه باختری کردهاند. با این وجود، بسیاری از این تورهای گردشگری سازمانیافته حتی نام «فلسطین» را در شرح سفرهای خود ذکر نمیکنند و فقط به عنوان «زیارتهای مسلمانان در اسرائیل» برچسبگذاری میکنند.
حتی زمانی که گردشگران از شهرهای فلسطین بازدید میکنند، این اسرائیل است که از نظر اقتصادی سود میبرد.
بر اساس برآورد خلود دعیبس، وزیر سابق گردشگری تشکیلات خودگردان فلسطین، اسرائیل 90 درصد از درآمد مربوط به زائران را در دست دارد. در واقع، بخش کمی از درآمد گردشگری در قدس شرقی و کرانه باختری متعلق به فلسطینیها است.
مجوزهای راه اندازی آژانسهای مسافرتی، تبدیل شدن به راهنمای تور یا ساختن هتل، همگی نیازمند مجوزهای بوروکراتیک زیادی از اسرائیل هستند که دریافت آنها برای فلسطینیان بسیار دشوار است.
بهره برداری از زمین و مردم فلسطین به نفع صنعت گردشگری اسرائیل به همین جا ختم نمیشود: به عنوان مثال، در بیت لحم، صاحبان مغازههای فلسطینی به طور متوسط 35 درصد بعنوان کمیسیون به تورگردانان اسرائیلی پرداخت میکنند تا گردشگران را به فروشگاههای خود بیاورند.
اسرائیل به منظور کنترل روایت پیرامون اشغال خود، تلاش کرده خود را بعنوان یک ملت «لیبرال» و «مترقی» که مقصدی جذاب برای گردشگران است، معرفی کند.
پروژه «برند اسرائیل» که در سال 2006 راهاندازی شد، دقیقاً با هدف عادیسازی اشغال اسرائیل شکل گرفت. این پروژه از طریق استخدام شرکتهای روابط عمومی، راهاندازی کمپینهای تبلیغاتی پرهزینه در اروپا و ارائه سفرهای رایگان به افراد تأثیرگذار آمریکایی (از بازیگران گرفته تا سیاستمداران و روزنامهنگاران) سیاستها و راهبردهای خود را دنبال میکند.
اکثر فلسطینیها و فعالان حقوق بشری اعتقاد دارند که این تلاشها به عنوان مکانیزمی برای پنهان کردن واقعیت اشغال نظامی اسرائیل و نقض حقوق بشر فلسطینیها صورت میگیرند. به همین خاطر امروزه تصمیم برای عدم سفر به فلسطین نیز به عنوان شکل جدیدی از مقاومت ظاهر شده است.
منبع: عربی الجدید