الجزایر پس از درخواست برای پیوستن به گروه بریکس در سال گذشته، اکنون در تلاش است تا عضویت خود را نهایی کند. عبدالمجید تبون، رئیسجمهور الجزایر پس از سفر ماه گذشته خود به چین، اعلام کرد که دولت وی رسماً برای پیوستن به بانک بریکس درخواست داده است. این کشور خواستار سهامداری در این بانک با مبلغ 1.5 میلیارد دلار است.
بانک گروه بریکس که دفتر مرکزی آن در شانگهای چین واقع است، در سال 2014 و توسط کشورهای گروه بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی با هدف تامین مالی پروژههای زیرساختی و توسعهای تشکیل شد.
این بانک در سال 2015 فعالیت خود را رسما آغاز کرد و طی سالهای بعد کشورهایی نظیر بنگلادش، امارات، مصر و اروگوئه نیز به آن پیوستند. اخیرا عربستان سعودی هم مذاکراتی را برای عضویت در این بانک در دستورکار قرار داده است.
این بانک که در ابتدا با 10 میلیارد دلار سرمایه سهام پرداخت شده از هر کشور گروه بریکس تأسیس شد، توانایی جذب بودجه بیشتر و در نتیجه گسترش اعضای خود را دارد.
بریکس در حال حاضر 25 درصد از اقتصاد جهان و 42 درصد از جمعیت جهان را تشکیل میدهد. از آنجایی که حدود 40 کشور برای پیوستن به گروه بریکس ابراز علاقه کردهاند، گسترش اعضای آن یکی از موضاعات داغی خواهد بود که سران بریکس در نشست سالانه این بلوک اقتصادی که قرار است هفته آینده در آفریقای جنوبی برگزار شود، درباره آن به بحث و گفتگو خواهند پرداخت. با این حال، در مورد اینکه آیا کشورهای جدید به عنوان عضو اصلی اضافه خواهند شد یا به عنوان ناظر در قالب بریکس پلاس، تاکنون تصمیمی گرفته نشده است.
حدود 22 کشور به طور رسمی برای عضویت کامل در بریکس اقدام کردهاند و تعداد مشابهی نیز به طور غیر رسمی درخواست پیوستن به آن را دادهاند. نامزدهای برجسته شامل آرژانتین، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی هستند.
بریکس که 31.7 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را با برابری قدرت خرید نمایندگی میکند، به عنوان یک نیروی قدرتمند در نظر گرفته میشود زیرا بانکی را تأسیس کرده و تجارت بین اعضای خود را افزایش داده است. با این حال نظرات در مورد دستاوردهای آن متفاوت است.
از آنجایی که چین بزرگترین اقتصاد بریکس است، متقاعد کردن پکن برای پیوستن الجزایر به این مجمع ممکن است یکی از انگیزههای سفر اخیر عبدالمجید تبون به چین باشد. به طور دلگرم کنندهای، تبون از سرمایه گذاری 36 میلیارد دلاری چین در الجزایر در بخشهای تولیدی، فناوری و کشاورزی اطمینان حاصل کرد. الجزایر با داشتن یک مشارکت استراتژیک جامع با چین از سال 2014، به خوبی در حوزه نفوذ پکن قرار گرفته است.
مایکل تانچوم، عضو غیر مقیم برنامه اقتصاد و انرژی موسسه خاورمیانه گفت: «شوق الجزایر در درجه اول از رابطه اقتصادی آن با چین نشت میگیرد، که الجزایر آن را جایگزینی حیاتی برای کشورهای غربی به عنوان منبع سرمایهگذاری خارجی میداند.»
به گفته این تحلیلگر الجزایر به طور رسمی در ابتکار یک کمربند و یک جاده چین شریک شده است.
الجزایر به عنوان یک تولیدکننده مهم کود و انرژی، تولید ناخالص داخلی 168 میلیارد دلاری دارد. نرخ رشد اقتصادی این کشور در سال 2022 بیش از 8 درصد بود.
تانچوم گفت: «الجزایر باید جلوتر از گله بپرد تا در میان بسیاری از کشورهایی که برای عضویت در بریکس درخواست دادهاند، گم نشود. این به ویژه در مورد مراکش، رقیب منطقهای الجزایر، صادق است. در حالی که توسعه بخش تولید الجزایر متوقف شده است، صنایع مراکش سرعت رشد بیشتری به دست آوردهاند.»
وی خاطرنشان کرد: «اگرچه چین مراقب تعادل روابط خود بین رباط و الجزیره است، اما پکن مشتاق است مشارکت خود را با صنعت خودروسازی مراکش که به سرعت در حال پیشرفت است، عمیقتر کند. این امر اخیراً توسط یک سازنده برجسته باتری خودروهای برقی چینی که تصمیم به افتتاح یک کارخانه جدید در مراکش گرفته است، به اثبات رسیده است.»
با وجود مشکلات اقتصادی، نزدیکی این کشور آفریقای شمالی به اتحادیه اروپا و خاورمیانه، بازار مصرف بزرگ آن و روابط خوب با همه کشورهای عضو بریکس، زمینه برای عضویت کامل این کشور در بلوک اقتصادی نوظهور بریکس فراهم است.
در اوایل سال گذشته، مسکو اعلام کرد که هیچ مخالفتی با پیشنهاد عضویت الجزایر ندارد، بنابراین باید موانع نسبتا کمی برای دستیابی به عضویت این کشور وجود داشته باشد.
جوانب مثبت و منفی پیوستن الجزایر به بریکس
اولاً، این کشور آفریقای شمالی میتواند شراکت خود را با روسیه و چین که تبون اخیراً نیز از آن بازدید کرده است، تقویت کند. در اجلاس مجازی بریکس در سال 2022، تبون اولین مهمانی بود که در این گردهمایی سخنرانی کرد و خواستار «نظم اقتصادی جدیدی شد که در آن برابری بین کشورها حاکم باشد.»
آشوک سواین، استاد تحقیقات صلح و درگیری در دانشگاه اوپسالا در سوئد گفت: «درخواست الجزایر برای عضویت در بریکس بخشی از استراتژی آن کشور برای همسویی با چین به منظور رهایی از فشارهای غرب، به ویژه فرانسه است.»
به گفته سواین، الجزایر همچنین یکی از معدود کشورهای آفریقایی است که با هرگونه مداخله نظامی در نیجر مخالفت کرده است. مانند 40 کشور دیگر، الجزایر چین را به عنوان ابرقدرت نوظهور میبیند و میخواهد همکاری خود را با آن گسترش دهد، تا بتواند منافع ملی خود را در میان قدرتهای جهانی به خوبی مدیریت کند.
ثانیاً، پس از عضویت الجزایر، وامهایی از بانک توسعه جدید بریکس در دسترس خواهد بود و گزینهای جایگزین برای صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی شکل میگیرد. همانطور که تبون در مصاحبهای در آوریل امسال گفت: «پیوستن به بریکس، الجزایر را از نظر اقتصادی قویتر میکند.»
اگر الجزایر موفق به پیوستن به بریکس شود، دومین کشور آفریقایی خواهد بود که بخشی از این گروه خواهد شد. در حالی که آفریقای جنوبی در سال 2021 تولید ناخالص داخلی 353.26 میلیارد دلاری داشت، طبق پیش بینی صندوق بین المللی پول، تولید ناخالص داخلی الجزایر در سال 2023 به حدود 206 میلیارد دلار خواهد رسید.
ثالثاً، ورود الجزایر به بریکس میتواند آن را حتی به روسیه نزدیکتر کند و جنجالهای بیشتری ایجاد کند. تنها در سال گذشته، 27 عضو از دو حزب کنگره آمریکا خواستار تحریم الجزایر به دلیل واردات تسلیحات از مسکو شدند. در همان زمان، الجزایر توسط 17 نماینده پارلمان اروپا به حمایت مالی از روسیه از طریق قرار گرفتن در میان «چهار خریدار برتر تسلیحات روسی» متهم شد.
در این میان، الجزایر نیز خرید گندم خود از روسیه را در سال 2022 نسبت به سال قبل چهار برابر کرده است. با این حال، هیچ یک از کشورهای عضو بلوک بریکس در تحریمها علیه روسیه شرکت نکردهاند، زیرا همه آنها درجاتی از وابستگی متقابل اقتصادی با مسکو دارند.
در نهایت، الجزایر ممکن است امیدوار باشد که از اتکا به دلار آمریکا دور شود، زیرا اکثر اقتصادهای بریکس به این سمت رفتهاند. بلوک اقتصادی بریکس به دنبال جایگزینی برای سیستم پرداخت سوئیفت تحت تسلط ایالات متحده آمریکا با استفاده از ارزهای دیجیتال یا فیزیکی و راهی برای مصونیت در مقابل تحریمها هستند.
«با این حال، عملاً دلارزدایی ممکن نیست زیرا اکثر اقتصادهای بریکس و حتی اعضای مشتاق آینده آن همچنان به دلار آمریکا متکی هستند و هیچ جایگزین واقعی در آینده نزدیک وجود ندارد.» در واقع، گروه بریکس تنها یک سیستم حمایتی برای اقتصادهای نوظهور ارائه میدهد که در مواجهه با تعدیل ساختاری و برنامههای ریاضتی صندوق بین المللی پول، زمان سختی را پشت سر گذاشتهاند.
در تصویر بزرگتر، یک بریکس قویتر میتواند نفوذ سیاسی و اقتصادی پکن را در نظم جهانی افزایش دهد. چهار کشور اصلی این بلوک – برزیل، روسیه، هند و چین – همگی بازارهای نوظهور با پتانسیل عظیم برای رشد صنعتی هستند و چین به عنوان بزرگترین قدرت اقتصادی پیشرو در میان آنها است.
آشوک سواین گفت: «در حالی که بریکس پانزدهمین سال تاسیس خود را جشن میگیرد، تحلیلگران پیشرفت آن را به گونهای متفاوت ارزیابی میکنند و برخی بر تأثیر آن بر ژئوپلیتیک و اقتصاد جهانی تأکید دارند. پتانسیل این گروه به عنوان جایگزینی برای تسلط غرب و تلاشهای آن برای چند قطبی شدن جهانی موضوع بحثهای جاری است.
گروه بریکس که بیشتر جنوب جهانی را نمایندگی میکند، به عنوان جایگزینی برای کشورهای G7 در نظر گرفته میشود، اما هنوز تهدیدی برای بلوک غرب نیست. زیرا تا کنون، تمرکز این گروه تنها بر روی توسعه گزینههایی برای گسترش روابط تجاری و بهبود کیفیت آنها بوده است.
منبع: عربی الجدید