تیم لیندرکینگ، فرستاده ویژه ایالات متحده آمریکا در امور یمن چهارشنبه هفته گذشته (23 آگوست) گفت که او نسبت به چشمانداز پیشرفت {روند صلح} در یمن خوشبین است، جایی که آتش بس غیررسمی بین طرفهای درگیر علیرغم انقضای آن پس از شش ماه تا حد زیادی برقرار بوده است. دوره آرامش نسبی فضای بیشتری برای مذاکره و پایان دادن به جنگ خونینی که اکنون در نهمین سال خود است، ایجاد کرده است.
یمن از زمانی که جنبش انصارالله در سال 2014 دولت علی عبدالله صالح را سرنگون و پایتخت (صنعا) را بهمراه بخش اعظم شمال کشور تصرف کرد، درگیر نبردهای داخلی و خارجی خونینی بوده است. در سال 2015، عربستان سعودی یک ائتلاف نظامی از جمله امارات متحده عربی را با هدف بازگرداندن دولت مستعفی و تبعیدی عبدربه منصور هادی به قدرت شکل داد و در قالب این ائتلاف در یمن مداخله نظامی کرد.
جنگی که در پی آن صدها هزار نفر (چه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق سوءتغذیه و بیماری) کشته شدهاند، یمن را به آستانه قحطی رسانده است و آنچه را که سازمان ملل متحد بدترین بحران انسانی جهان مینامد، ایجاد کرده است.
ریاض به دنبال خروج از جنگ پرهزینهای است که روابطش با واشنگتن را تیره کرده است. در همین راستا پادشاهی سعودی در ماه آوریل، هیئتی را به رهبری سفیر عربستان در یمن به صنعا فرستاد تا با رهبران جنبش انصارالله دیدار کند. به دنبال رسانهای شدن این دیدار امیدهای زیادی برای پایان دادن به درگیریها از طریق مذاکره شکل گرفته است.
اما تحلیلگران معتقدند که پایان دادن به جنگ چند وجهی یمن در نهایت مستلزم گفتگوهای صلح میان جناحهای مختلف یمنی، از جمله شورای ریاستی هشت نفره است که پس از کناره گیری هادی از قدرت در سال گذشته، جایگزین وی شده است.
تیم لیندرکینگ که اخیراً از سفر خود به منطقه بازگشته است، گفت که یک حل و فصل پایدار باید «نگرانیهای طیف وسیعی از یمنیها را برطرف کند.» وی اضافه کرد: «ما و سایرین در جامعه بینالمللی از حوثیها {جنبش انصارالله} میخواهیم تا از این فرصت بیسابقه برای {مذاکره} با دولت جمهوری یمن و ترسیم آینده روشنتری برای یمن استفاده کنند.
عبدالغنی العریانی، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات استراتژیک صنعا گفت که جنبش انصارالله تاکنون از گفتگو با شورای ریاستی یمن خودداری کرده است. زیرا آنها اعضای این شورا را «مزدور» عربستان سعودی میدانند.
وی افزود که دولت مستعفی مورد حمایت عربستان سعودی نیز به نوبه خود از جنبش انصارالله خواسته است که سلاحهای خود را به عنوان پیش نیاز مذاکرات کنار بگذارند.
به گفته این پژوهشگر، همانطور که جنبش انصارالله مسیری معنادار به سوی صلح ترسیم نکردهاند، دولت مستعفی نیز همین مسیر را دنبال میکند. هر دو طرف به عنوان پیشنیاز مذاکرات میخواهند به پیروزی کامل دست یابند.
گفتوگوهای تسهیل شده توسط عمان بین جنبش انصارالله و سعودیها به موفقیتی دست نیافته است. به گفته ناظران استفاده از درآمدهای نفت و گاز یمن برای پرداخت دستمزدها و حقوقها یکی از چالشهایی است که دو طرف نتوانستند بر آن غلبه یابند. همچنین منابع نزدیک به مذاکرات اعلام کردهاند که سعی ریاض برای معرفی خود بعنوان یک میانجی نه یک بازیگر دخیل، یکی دیگر از عوامل توقف مذاکرات است.
العریانی گفت: «شما سه طرف در مناقشه دارید که هیچ کدام از آنها پیشنهادی ارائه نمیدهند که بتواند بعنوان نقطه آغازین مذاکرات در نظر گرفته شود.»
وضعیت بشردوستانه در فقیرترین کشور جهان عرب همچنان وخیم است. به گفته سازمان ملل متحد، بیش از 21 میلیون نفر – حدود دو سوم جمعیت یمن – برای زنده ماندن به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند. در عین حال، برنامه جهانی غذا هشدار داده است که کمبودهای مالی ممکن است این آژانس سازمان ملل را مجبور کند تا کمکهای غذایی خود به یمنیها را در ماههای آینده کاهش دهد.
عبدالواسع محمد، مدیر حمایت، رسانه و کمپینهای سازمان خیریه آکسفام برای یمن، گفت که آتشبس عملا در توقف خونریزیها موفق بوده است، اما برای بهبود وضعیت انسانی نتوانسته موفقیت چندانی داشته باشد.
وی اضافه کرد: مردم یمن اکنون بیش از هر زمان دیگری نگران این هستند که طرفین فقط به بازیهای خودشان علاقهمند باشند. مردم میترسند که بدون برقراری صلح، آتش جنگ مجددا شعلهور شود و شرایط زندگی آنها بدتر شود.
منبع: المانیتور