شیخ طحنون بن زاید آل نهیان طی چند ماه گذشته کنترل بزرگترین صندوق سرمایهگذاری عمومی در امارات متحدۀ عربی را به دست آورده و داراییهای تحت نظارت خود را به حدود 1.5 تریلیون دلار افزایش داده است. او از طریق امپراتوری گستردهای از نهادهای خصوصی و دولتی به سرمایهگذاری میلیاردها دلار در معاملات گوناگون پرداخته است. شیخ طحنون – یکی از دو معاون حاکم ابوظبی، مشاور امنیت ملی امارات و برادر امیر امارات – با جذب میلیاردهایی بزرگی مانند رجیو میشرا و ری دالیو در پی سرمایهگذاری در همه چیز از فناوری گرفته تا مالیه با درجات گوناگون موفقیت است.
طحنون بن زاید که هوادار جوجیتسو برزیلی، دوچرخهسواری و شطرنج شناخته میشود، اکنون دو صندوق سرمایهگذاری، مهمترین شرکت سرمایهگذاری خصوصی منطقه، بزرگترین وامدهندة کشور و بزرگترین شرکت ثبتشده آن را اداره میکند. این امر او را تبدیل به مدیر کسبوکار خانوادۀ ثروتمند آل نهیان کرد که ضمناً دسترسی به ذخایر ظاهرا بیپایان پول نقد در سومین تولیدکنندۀ بزرگ اوپک با قدرت مالی بالایی حتی در میان کشورهای حاشیۀ خلیجفارس دارد.
شیخ طحنون زادۀ اواخر دهۀ 1960 -چند سال پس از کشف نفت در ابوظبی و زمانی که امارات متحدۀ عربی هنوز یک دریای خلوت بود و در مقایسه با جمعیت 10 میلیونی کنونی آن کمتر از 250000 جمعیت داشت – روزافزون به چهرۀ آرزوهای جهانی امارات تبدیل میشود.
کارن یانگ، پژوهشگر ارشد در مرکز سیاست انرژی جهانی دانشگاه کلمبیا، گفت: «رهبری امارات متحدۀ عربی مهمترین منبع کشورداری خود را مالیه میداند. این کشور دارای ابزارهای اقتصادی برای ایمنسازی خود، نمایش قدرت و شکلدادن به سیاستهای پیرامون خود است، زیرا هرگز نمیتواند تنها با اندازۀ کوچک یا قدرت نظامی خود به این اهداف دست یابد».
او گفت: «شیخ طحنون بن زاید اکنون استراتژیست پشت مدیریت اقتصادی کشور و بکارگیری اقتصاد بهعنوان پشتوانۀ سیاست خارجی است».
ملاحظات اولیه برای خرید Standard Chartered Plc و Lazard Ltd در آغاز سال جاری، اگرچه سرانجام ناموفق بود اما مقیاس بلندپروازیهای او را نشان میدهد. دیگر معاملات برجستۀ وی عبارتاند از سرمایهگذاری در ByteDance Ltd (مالک چینی TikTok) که صندوقی به ارزش 10 میلیارددلار و باهدف فرصتهای فناوری است، توافقی برای سرمایهگذاری در خودروهای جدید Misra به ارزش 6.8 میلیارد دلار و تصاحب بزرگترین تولیدکنندۀ مواد غذایی کلمبیا با مشارکت بانکدار میلیاردر جیمی جیلینسکی. یکی دیگر از نهادهای اصلی او- G42- با Cerebras Systems Inc همکاری میکند که بهتازگی نخستین ابررایانه از 9 ابررایانه هوش مصنوعی در جهان را بهعنوان جایگزینی برای سیستمهایی که از فناوری Nvidia Corp استفاده میکند.
با وجود منابع مالی هنگفت تحت مدیریت وی، مؤسسات شیخ طحنون به دلیل مشکلاتی که در اجرای مقررات پیچیده M&A در خارج از کشور وجود دارد، گاهی برای انعقاد معاملات برونمرزی، مانند قرارداد استاندارد چارترد، با مشکل مواجه شدهاند. بهاحتمال زیاد چالشهای بیشتری در پیش است.
بانکداران و وکلا هشدار میدهند برخی از ابزارهای سرمایهگذاری ابوظبی ممکن است از سوی ملاحظات امنیت ملی کند شود، زیرا کارگروه سرمایهگذاری خارجی ایالات متحده به طور گسترده بررسیهای دقیقتری بر معاملات سرمایهگذاران بینالمللی دارای روابط تجاری با دولت چین انجام میدهد. افزون بر این، امارات همچنین قرار است به گروه بریکس از بازارهای بزرگ در حال ظهور بپیوندد و به مدار پکن نزدیک شود.
به گفته لین عمار، شریک ابوظبی در شرکت حقوقی Cleary Gottlieb، «رفتار ایالات متحده برای مؤسسات حاشیۀ خلیجفارس پیچیدهتر شده است. حوزۀ جغرافیایی گسترده [سرمایهگذاریها] احتمالاً توجه مقامات FDI مانند CFIUS را به خود جلب خواهد کرد که ممکن است نگران جریان اطلاعات بالقوه به چین شوند».
چنین فشارهای فزایندهای در زمانی رخ میدهد که ابزار سرمایهگذاری شیخ طحنون گرایش خاصی به بازارهای نوظهور دارند. بلومبرگ گزارش داده است صندوق فناوری G42 در حال ایجاد گروههایی در شهرهای آسیایی، از جمله شانگهای، برای جستجوی فرصتهای سرمایهگذاری است. در همین حال، Royal Group، شرکت سرمایهگذاری خصوصی او، مدتهاست هند را موردتوجه قرار داده است، زیرا مدیران شرکت این کشور را موتور رشد بالقوۀ دهۀ آینده نامیدهاند.
G42 همچنین در حال گفتگوی پیشرفته برای گسترش پروژۀ ژنوم انسانی خود به کشورهای سراسر آفریقا و آسیا بوده است. ایالات متحده، اروپا و آمریکای لاتین بازارهای مورد علاقۀ Royal Group هستند.
سید بصر شعیب، مدیر اجرایی کنگلومرا ابوظبی، در پاسخ به پرسشهای بلومبرگ بهصورت مکتوب نوشت: «هلدینگ بینالمللی شیخ طحنون فعالانه در حال بررسی فرصتها در بازارهای نوظهور است». شعیب گفت پیوستن به بریکس به امارات امکان میدهد تا همکاریهای جهانی خود را تقویت کند.
نمایندگان Royal Group، G42، دفتر رسانۀ دولتی امارات و وزارت امور خارجه به درخواستها برای اظهارنظر پاسخ ندادند.
کنترل ادارۀ سرمایهگذاری ابوظبی (ADIA) پس از تغییر در ماه مارس به طحنون بن زاید واگذار شد. امیر امارات، شیخ محمد بن زاید چند روز بعد، پسر بزرگ خود، شیخ خالد بن محمد، را ولیعهد و وارث نامید.
بر پایۀ دادههای Global SWF،ADIA با ارزش 993 میلیارددلاری یکی از بزرگترین صندوقهای دارایی جهان است و بهعنوان دومین سرمایهگذار بزرگ در معاملات در میان همتایان منطقهای خود از آغاز سال 2022- پس از صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان سعودی- قرار دارد. ذخایر صندوقهای سرمایهگذاری در خاورمیانه با افزایش قیمت نفت پس از حمله روسیه به اوکراین تقویت شده است.
با وجود این، حجم مالی ابوظبی همیشه کافی نبوده است. نخست Abu Dhabi Bank PJSC- وامدهندة تحت نظارت شیخ طحنون که پیشنهاد استاندارد چارترد را بررسی کرد- شعبۀ مصری بانک عوده را در سال 2021 خرید. اما بنا بر گزارش بلومبرگ یک سال بعد، پیشنهاد 1.2 میلیارددلاری برای بانک سرمایهگذاری مصر، EFG-Hermes، را پس از مواجهه با تاخیرهای طولانیمدت پس گرفت. دربارۀ پروندۀ استاندارد چارترد، انجام این معامله باتوجهبه تفاوتهای موجود در مقیاس دو بانک جاهطلبانه بود. تأییدیههای نظارتی و انطباق نیز موانعی برای این معامله بودند.
اغوای میلیاردرها
بااینحال، امارت هنوز مرکز معاملات است و طحنون بن زاید نقش محوری برای استفاده از نفوذ فزایندۀ مالی امارات برای جذب میلیاردرهای بیشتر دارد. به گزارش بلومبرگ، دالیو، بنیانگذار Bridgewater Associates، شعبهای از دفتر خانوادگی خود را در ابوظبی راهاندازی میکند و در معاملات با شیخ طحنون شراکت دارد.
طحنون بن زاید یک مشاور دیپلماتیک برای برادرش بوده است تا امارات را به بازارهای مهم ژئوپلیتیکی در سراسر جهان وارد کند. امارات متحدۀ عربی مجموعهای از توافقنامهها را برای سرمایهگذاری در اقتصادهای آسیایی و آفریقایی امضا کرده است، از جمله در اندونزی که G42 و دالیو در باب مشارکت برای کمک به ساخت پایتخت جدید در این کشور گفتگو کردهاند. خانوادۀ سلطنتی از لحاظ منطقهای در خط مقدم سرمایهگذاری در مصر و بهتازگی ترکیه -با تعهد سرمایهگذاری 50 میلیارددلاری- بوده است.
استفن هرتوگ، دانشیار دانشکدۀ اقتصاد لندن، میگوید: «قطعاً یک عنصر ژئواستراتژیک در برخی از سرمایهگذاریهای خارجی ابوظبی وجود دارد. باتوجهبه پیشینۀ امنیتی و نقش طحنون بن زاید بهعنوان فرستادۀ عالیرتبه در منطقۀ خاورمیانه و شمال آفریقا، این سرمایهگذاریها تحت کنترل وی چنین ابعادی را هم دارد».
بزرگتر از گلدمن ساکس
البته تأثیر طحنون بن زاید در سطح محلی نیز محسوس بوده است. بخش مهمی از امپراتوری او IHC است که تنها در چند سال به یک غول 240 میلیارددلاری از یک شرکت پرورش ماهی مبهم تبدیل شده و اکنون دوبرابر بزرگتر از شرکت Goldman Sachs Group Inc و Blackstone Inc است، اما این امر بسیاری از سرمایهگذاران بینالمللی را مجذوب نکرده است.
مدیرعامل شعیب در نظرات کتبی گفت: «تعهد IHC به شفافیت در فعالیتهای تجاری روزانۀ خود آشکار است و این شامل تثبیت داراییهای املاک و مستغلات و تشکیل همکاریهای استراتژیک است که باعث همافزایی و ارزش میشود. این فعالیتها به IHC امکان میدهد تا فرصتهای نویی داشته باشد و ظرفیت داراییهای خود را در سطح محلی و بینالمللی بیشینه سازد».
قیمت سهام در حال افزایش این شرکت به شناور شدن بورس محلی کمک کرده است که از ابتدای سال 2020، 92 ٪ رشد کرده است. در دورهای که سرمایهگذاران در حال فرار از بازارهای نوظهور هستند- که شاخص MSCI بنچمارک حدود 11 ٪ است- بورس ابوظبی، متعلق به ADQ، بیش از 600 میلیارد دلار به ارزش بازار خود افزود که از پایان هفتۀ گذشته به حدود 750 میلیارد دلار رسید.
برخی از این دستاوردها ناشی از معاملات مربوط به داراییهای خصوصی سلطنتی و صندوقهای سرمایهگذاری عمومی است که او نظارت میکند. آخرین نمونه که ADQ و IHC باشد، یک غول املاک 12 میلیارددلاری ایجاد کرد. این دو شرکت در آغاز سال جاری همچنین با غول سهام خصوصی ۷۳ میلیارددلاری جنرال آتلانتیک در یک سرمایهگذاری جدید در داراییهای جایگزین همکاری داشتند.
از نظر یانگ، «ابزارهای مالی طحنون بن زاید با تأسیس مؤسسات جدید سبب تولید ثروت برای نسل بعدی خانواده حاکم میشود و تسلط بر اشخاص مرتبط با دولت را در یک نظام بازار گستردهتر تأمین میکند».
منبع: بلومبرگ