پایگاه «نشنال اینترست» در گزارشی دربارهی جنگنده TF-X ترکیه نوشت:
زمانی بود که جملهی «ترکیه در حال ساخت یک سیستم جنگی پیشرفته است» چیزی بود که نمیخواستید آن را بخوانید یا بشنوید، با این حال، زمان تغییر کرده و این عضو ناتو یک پایگاه نظامی- صنعتی قوی ایجاد کرده است.
بر اساس گزارش موسسه تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم (SIPRI) از «100 شرکت برتر تولید کننده تسلیحات و خدمات نظامی، در 2022»که اخیراً منتشر شده است، چهار شرکت ترکیهای توانستهاند در این لیست حضور پیدا کنند.
علاوه بر این، همانطور که شورای آتلانتیک سال گذشته گزارش داد، ترکیه از یک واردکننده تسلیحات به یک صادر کننده تسلیحات به ویژه سیستمهای هوایی بدون سرنشین تبدیل شده است.
صنایع ترکیه اکنون میتوانند برخی از تسلیحات و تجهیزات متعارف اصلی مانند سیستمهای پشتیبانی آتش ناوها، سیستمهای هواپیمای بدون سرنشین، مهمات پروازی برای پهپادها، انواع مهمات، خودروهای و ادوات زرهی جنگ زمینی (به جز تانکهای اصلی نبرد)، نارنجک انداز، و انواع تفنگهای تاکتیکی را در سطوح مختلف و با مشارکت داخلی، طراحی، تولید، نوسازی و صادر کنند. از سوی دیگر، بخش دفاعی ترکیه خواستار همکاری بینالمللی است و محدودیتهایی در حال حاضر در مورد سلاحهای استراتژیک و تسلیحات پیشرفته مانند سامانههای دفاع موشکی بالستیک، زیردریاییهای پیشران مستقل از هوا، تجهیزات فضایی و تجهیزات هوانوردی تاکتیکی نسل پنجم نظامی وجود دارد.
بدون F-35: آیا آنکارا جنگنده خودش را خواهد ساخت؟
ترکیه یک شریک کلیدی در برنامه جنگنده اف-35 بود. بعد از اخراج از این پروژه به دلیل تصمیمش برای خرید سامانه اس-400روسی، ترکیه به دنبال ساخت پروژه جنگنده نسل پنجم TF-X ساخت خود رفت. از آگوست 2020، کارخانهای برای ساخت پروژه جنگنده نسل پنجم ساخته شد و گزارش شده بود که برای تولید این جنگنده استفاده میشود. بنا بر گزارش ها، تأسیسات جدید شامل 9 بلوک است که حدود 63000 متر مربع را شامل میشود، حدود 25000 متر مربع متعلق به تیم مهندسی پروژه است. این مرکز دارای جدیدترین تکنولوژیهای فنی تولید، از جمله توانایی استفاده از چاپ سه بعدی با استفاده از آلیاژهای تیتانیوم است.
اولین پرواز چه زمانی خواهد بود؟
آنکارا قبلاً ادعا کرده بود که این جنگنده میتواند تا اواخر تابستان 2023 برای اولین پرواز خود آماده شود. اما موضوع بحث هزینههای پروژه است، به ویژه اینکه ترکیه با تورم بالا مواجه است و بدهی خارجی آن در ماه مارس به نزدیک به 476 میلیارد دلار رسیده است.
همانطور که دیفنس نیوز در آگوست سال جاری گزارش داده بود، نمونه اولیه TF-X هنوز در آشیانه است و مشکلات مالی میتواند مانع موفقیت آن شود، به همین دلیل ترکیه به دنبال شرکایی است تا بتواند پروژه را نجات داده و از فشار مالی بر خود نیز بکاهد. همانطور که بارها اشاره شده است، توسعه یک جنگنده رادارگریز آنقدر گران است که تنها تعداد انگشت شماری از کشورها توانایی انجام این کار را بدون هزینه کردن خود در یک بحران دارند.
تاکنون کشورهایی مانند پاکستان، بنگلادش، اندونزی، قزاقستان و آذربایجان به مشارکت در این پروژه تمایل نشان دادهاند.
اوزگور اکسی، تحلیلگر دفاعی در آنکارا به دیفنس نیوز گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی ترکیه پروژه جنگنده TF-X با مشکلات مالی مواجه خواهد شد.
آنچه در مورد جنگنده TF-X میدانیم
جنگندهای رادارگریز، دو موتوره برای عملیات برتری هوایی در همه شرایط آب و هوایی و برای جایگزینی ناوگان قدیمی F-16 Fighting Falcons در ترکیه در نظر گرفته شده است. پروژه توسط TAI با همکاری BEA Systems توسعه یافت.
نمونه اولیه این جنگنده که در نمایشگاه هوایی پاریس 2019 ارائه شد شبیه به F-22 رپتور لاکهید مارتین بود. در آن زمان TAI ادعا کرد که میتواند به حداکثر سرعت 2 ماخ برسد، شعاع رزمی موثر 600 مایلی داشته باشد، و میتواند تا حدود زیادی مشخصات سخت افزاری مشابه F-35 داشته باشد.
طبق گزارشها شرکت سازنده، قصد دارد از موتورهای توربوفن F110 برای تامین انرژی پلت فرم استفاده کند، زیرا آنها تحت مجوز و لیسانس در حال حاضر در ترکیه مونتاژ میشوند. با این حال، آنکارا میگوید: که برنامه بلندمدتش جایگزینی این موتورها با جایگزینهای داخلی است. تا قبل از سال 2019، شرکت رولز رویس موافقت کرده بود که با مشارکت شرکت ترکیهای Kale Group برای ساخت موتور جدید TF-X همکاری کند. با این حال، این معامله انجام نگرفت.
به گفته منابع دولتی، جنگنده TF-X مجهز به رادار پیشرفته، کنترل پهپاد تحت شبکه، قابلیت حمله زمینی و سلاحهای داخلی پیشرفته مشابه با F-35 Lightening II خواهد بود.
صنایع هوافضای ترکیه (TAI) اعلام کرده است که TF-X در 27 دسامبر 2023 پرواز خواهد کرد، اما با توجه به این که تنها چند هفته باقی مانده است، مشخص نیست که آیا اولین پرواز انجام خواهد شد یا خیر.