شورش بلوچهای پاکستان در حال تجدید حیات است و اهداف گسترده آن، شامل پروژههای CPEC (کریدور اقتصادی چین – پاکستان) و اتباع چینی در پاکستان میشود. نهاد امنیتی پاکستان تحت فشار پکن قرار دارد تا قاطعانه به قتل سه شهروند چینی در محوطه دانشگاه کراچی در 26 آوریل پاسخ دهد.
اخبار ۱۲ جولای ۲۰۲۳ به نقل از عظیم کاکر، گزارش داد که چهار سرباز و حداقل سه مرد مسلح در اثر حمله گروهی از شبه نظامیان مظنون به یک پایگاه ارتش پاکستان در منطقه ناآرام بلوچستان پاکستان کشته شدند. یک زن که در تیراندازی متقابل گرفتار شده بود نیز جان خود را از دست داد.
گروهی متشکل از ۲۰ مرد مسلح که لباس ارتش پاکستان را به تن داشتند، شبانه به پایگاه نظامی در منطقه ژوب شمالی بلوچستان حمله کردند.
یک گروه تروریستی جدید تحریک جهاد پاکستان (TJP) مسئولیت حمله تروریستی در ژوب را بر عهده گرفت. نیروهای این گروه اعلام کردند تا زمانی که قانون شریعت در کشور برقرار نشود، به حمله به نیروهای دولتی ادامه خواهند داد. در ۶ مارس، یک بمب گذار انتحاری با خودرو به نیروهای پلیس در ایالت بلوچستان حمله کرد. ۹ افسر پلیس کشته و ۱۱ نفر دیگر زخمی شدند.
تحریک جهاد پاکستان
برجستهترین گروه شبهنظامی در منطقه، ارتش آزادیبخش بلوچستان (BLA)، معمولاً مسئولیت حملات به نیروهای امنیتی پاکستان را بر عهده میگیرد. اما ظهور یک گروه جنگی جدید به نام تحریک جهاد پاکستان (TJP) یک بعد دیگر از مبارزات بلوچها برای استقلال است.
تحریک جهاد پاکستان اولین بار در ۲۳ فوریه ۲۰۲۳ اعلام موجودیت کرد. در آن زمان آنها در ایالت بلوچستان عملیاتی را انجام دادند که بر اساس گزارشها یک سرباز کشته و یک نفر دیگر زخمی شد.
در ماه مه، هفت سرباز در حمله دیگری توسط تحریک جهاد پاکستان به یک مجتمع نظامی در مسلم باغ، یکی دیگر از مناطق بلوچستان کشته شدند.
منطقه بلوچستان
ناسیونالیسم جداییطلب بلوچ که منشا فرهنگی، سرزمینی و اقتصادی دارد، از سال ۱۹۴۷ تاکنون به دنبال جدایی از بدنه پاکستان بوده است. این گروه قومی به دلیل محرومیتهای فراوان اقتصادی، تبعیض و ظلم، همیشه به دنبال حفظ تمایزات فرهنگی و در نهایت در جستوجوی وطن جداگانه برای خود بوده است. بلوچستان، که با افغانستان و ایران هم مرز است، مرتباً مورد هدف شبهنظامیان، گروههای تندرو و جداییطلبان ملیگرا قرار میگیرد. این ایالت از نظر منابع طبیعی مانند مس، طلا و گاز غنی است و با بی ثباتی و خشونت مواجه شده است.
همچنین جداییطلبان و مبارزان بلوچ یک سری حملات علیه ایران را از اینسوی مرز انجام میدهند و این حملات، مدتهاست که باعث ناامنی در استان سیستان و بلوچستان ایران شده است. در اکتبر سال ۲۰۱۸ در ۱۵۰ کیلومتری جنوب شرقی زاهدان، مرکز سیستان و بلوچستان، دوازده مأمور امنیتی از یک روستا ربوده شدند. مسئولیت این عملیات را جیش العدل، گروه ستیزه جوی ضد حکومت ایران، بر عهده گرفت. هرچند این گروه عمدتا در ایران فعالیت میکند، اما از حمایت قبایل بلوچ ساکن در خاک پاکستان نیز برخوردار است و از پاکستان نیز دست به عملیات میزند.
جیش العدل را میتوان یک گروه ستیزه جوی مذهبی و قومیتگرا دانست که پس از دستگیری و اعدام عبدالمالک ریگی، تأسیس گردید. جیش العدل ادعا میکند که برای حقوق مردم اهل تسنن و بلوچ ایران مبارزه میکند. اما واقعیتهای موجود حکایت دیگری دارد. افراد محلی در بلوچستان ادعا میکنند که جیش العدل تمایلات جداییطلبانهای دارد و مانند گروههای بلوچ پاکستانی، (جبهه آزادیبخش بلوچستان و ارتش آزادیبخش بلوچستان) خواهان تشکیل بلوچستان متحد متشکل از مناطق بلوچ ایران، افغانستان و پاکستان است.
شورش بلوچهای پاکستان مدتهاست که در این ایالت تشدید شده است. در ابتدا، تحت سرپرستی بزرگان بلوچ، رهبران تحصیلکرده طبقه متوسط مانند الله نظر نارضایتی عمیق خود را از نگرش تبعیض آمیز نسبت به بلوچها ابراز کردند.
اگرچه ستیزه جویان بلوچ از هم جدا شده بودند، اما از ایجاد یک هدف مشترک با تحریک طالبان پاکستان (TTP) که متحدان غیرقابل اعتمادی به عنوان گروههای عمدتاً پشتون محسوب میشوند، اجتناب کرده بودند.
با این حال، در فوریه 2023، تحریک طالبان پاکستان، تحت رهبری نور ولی محسود، ساختار سازمانی جدیدی را متشکل از دو منطقه شمالی و جنوبی اعلام کرد. 9 واحد اداری و عملیاتی ایجاد شد که هفت واحد آن خیبر پختونخوا (KP) را پوشش میدهد، در حالی که یک واحد به صراحت برای بخش ژوب بلوچستان تحت تسلط پشتونها در نظر گرفته شده بود.
در ماه ژوئن، واحد دیگری در بلوچستان برای نواحی قلات و مکران ایجاد شد که اولین حمله زمینی سازمان یافته تحریک طالبان پاکستان در منطقهای غیر پشتون بود. پیش از آن هم آنها به نیروی پلیس حمله میکردند، اما اکنون آنها نیروهای مرزی و پرسنل نظامی را نیز هدف قرار دادهاند.
در ماههای اخیر، تحریک طالبان پاکستان با انتشار فیلمهای تبلیغاتی به زبان بلوچی تلاش کرده است تا در میان بلوچها نفوذ کند. در برخی از این ویدئوها، تحریک طالبان پاکستان با نشانه گرفتن حساسیتهای بلوچ، در مورد افراد ناپدید شده صحبت میکند که اکثراً بلوچهای مناطق آشفته جنوب بلوچستان هستند.
تهدید تحریک طالبان پاکستان برای کریدور اقتصادی چین – پاکستان
منطقه ژوب در شاهراه کویته – دره اسماعیل خان، بخشی از مسیر غربی کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC)، یک پروژه شاخص پکن است که هنوز به طور کامل توسعه نیافته است.
مسئولیت امنیت این کریدور بر عهده ارتش پاکستان است که دو لشکر پیاده نظام امنیتی ویژه را ایجاد کرده است. لشکر ۳۴ پیاده نظام و لشکر ۴۴ پیاده (مستقر در گوادر برای بلوچستان)
بنابراین، هرگونه حمله موفقیت آمیز تحریک طالبان پاکستان به دارایی یا پرسنل چینیها نشان ضعف ارتش پاکستان خواهد بود.
ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش، در ۱۳ جولای، هنگام عیادت از مجروحان پایگاه ژوب در بیمارستان نظامی کویته، نسبت به آزادی عمل که تحریک طالبان پاکستان در پناهگاههای امن خود در افغانستان از آن برخوردار بود، ابراز نگرانی کرد. خواجه آصف، وزیر دفاع، همچنین در ۱۵ جولای طالبان افغانستان را به دلیل بی توجهی به وظایف خود و نقض تعهدات آنها در دوحه سرزنش کرد.
تاکنون هیچ مدرکی دال بر جدی گرفتن این هشدارها توسط دولت کابل برای تحت فشار قرار دادن تحریک طالبان پاکستان برای اصلاح راه خود وجود ندارد. پاکستان گفته بود که بر اساس توافق دوحه، طالبان متعهد شدهاند که اجازه ندهند از خاک آنها علیه کشور ثالث استفاده شود. سخنگوی طالبان گفت که توافق دوحه بین طالبان و آمریکا بوده و بین طالبان و پاکستان نیست.
سراجالدین حقانی، سرپرست وزارت داخله در نشستی در ارزگان گفته است که رویدادهای اخیر در پاکستان، مشکل داخلی آن کشور است و باید پاکستانیها خودشان حل کنند.وی همچنین افزوده است که اگر پاکستان بخواهد به زور متوسل شود، شهروندان هر دو کشور آسیب خواهند دید.
سرپرست وزارت داخله طالبان درباره گفتوگوها میان پاکستان و تحریک طالبان پاکستان گفته است که تغییرات در اوضاع سیاسی آن کشور سبب شد تا این گفتوگوها بینتیجه بمانند.