بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونسیتی در 18 ژوئن دستور اجرای پروژه توسعه میدان گازی مارین در سواحل غزه را صادر کرده است. او در بیانیهای با اعلام اینکه این رژیم به توسعه میدان گاز مارین در مقابل سواحل نوار غزه ادامه خواهد داد، تصریح کرد که توسعه میدان گاز مارین در گرو هماهنگی امنیتی با مصر و تشکیلات خودگردان فلسطین است.
بحثها در محافل سیاسی رژیم صهیونیستی درباره پیامدهای تصمیم بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر برای توسعه میدان گازی «مارین» در دریای مدیترانه، در سواحل غزه همچنان ادامه دارد. این بحثها به گونهای تأیید میکنند که این تصمیم با هدف «حفظ امنیت و منافع سیاسی اسرائیل» در حوزه دریایی، اتخاذ شده است.
بنی چاونیه، محقق مرکز سیاست دریایی در دانشگاه حیفا و الی راتیگ، محقق مرکز بگین سادات در دانشگاه بارایلان در این زمنیه اظهار داشتند که اعلام رژیم صهیونیستی نشان دهنده اهمیت تغییر سیاستها در قابل غزه است. میدان گازی مارین در سال 1999 کشف شد، اگرچه نسبتا کوچک است و تنها حاوی 30 میلیارد مترمکعب گاز – یعنی یک دهم میزان حجم گاز طبیعی میدان «تمار» با حجم 280 میلیارد مترمکعب – است. با اینحال بر اساس قواعد حقوق بین الملل و کنوانسیون دریاها، تشکیلات خودگردان فلسطین در مورد جستجو و توسعه ذخایر طبیعی واقع در منطقه دریایی نوار غزه از حق حاکمیت برخوردار است.
روزنامه یدیعوت آحارانوت در گزارشی در این باره نوشت: از نظر عملی، اسرائیل حوزه دریایی را که میدان در آن قرار دارد کنترل میکند و هرگونه فعالیتی در آن مستلزم تأیید اسرائیل است. همه نخستوزیران رژیم صهیونیستی در دو دهه گذشته برای ارتقا، توسعه میدان و تنظیم نحوه استفاده از سودهای مورد انتظار، مشروط بر اینکه سودهای ناشی از بهره برداری از این میدان خرج خرید تسلیحات توسط مقاومت نشوند، تلاش کردهاند. اما همه این تلاشها در مواجهه با واقعیتهای امنیتی، روابط ناپایدار با فلسطینیها و همچنین عدم امکان فعالیت بخش خصوصی در یک فضای بیثبات سیاسی و امنیتی، با شکست مواجه شدهاند.
در این گزارش آمده است که کنترل حماس بر غزه از سال 2007 و نبردهای مدوام آن با اسرائیل، توسعه میدان گازی مارین را پیچیدهتر و مشکلتر کرده است. فرضیههای مختلفی درباره چرایی اعلام این تصمیم خاص در چنین زمانی وجود دارد. تلاش برای فرونشاندن خشم آمریکا از تصمیم دولت افراطی نتانیاهو به دلیل توسعه شهرکسازیها، کمک به مصر در تهیه پیشنویس طرح آتشبس بین دو جناح قدرتمند فلسطینی، پیشبرد مذاکرات بر سر زندانیان اسرائیلی در غزه، ترویج توافق عادیسازی با عربستان سعودی، پروژهای منطقهای برای ایجاد زیرساختهای گازی جدید با ترکیه و نهایتا اینکه اینکه ممکن است مصر ذینفع اصلی گاز این میدان باشد، از جمله فرضیات اصلی چرایی اعلام این تصمیم هستند.
طبق این گزارش؛ اگر گاز فقط به بازار غزه و کرانه باختری هدایت شود، توسعه میدان هیچ توجیه اقتصادی ندارد. همینطور بدون نادیده گرفتن فرضیههای فوق، یکی از عواملی که ممکن است در اعلام این تصمیم دخیل بوده باشد، توافق تعیین مرزهای دریایی با لبنان در اکتبر 2022 که با میانجیگری آمریکا صورت گرفت، است. علیرغم انتقاد شدید اعضای دولت فعلی نتانیاهو از توافق، تفاهمات صورت گرفته با لبنان و حزب الله یک مسیر حقوقی و دیپلماتیک برای غزه نیز ایجاد کرد.
سه شباهت میان دو مورد لبنان و غزه در این باره وجود دارد. اولین مورد این است که هم لبنان و هم غزه، نیاز مبرمی به منبع درآمدی بزرگ جهت تامین نیازهای مردمشان و همینطور ارتقای سطح زندگی ساکنانشان دارند و رژیم صهیونیستی معتقد است که این امر به برقرای آرامش امنیتی در منطقه کمک میکند. دومین شباهت این است که علاوه بر ذخایر گازی بالقوه، فرض انعقاد توافقنامههای سیاسی، شرکتهای انرژی خارجی را به سرمایهگذاری کلان در لبنان و غزه در حوزه اکتشاف و استخراج از دیگر مناطق تشویق میکند. سوم این که هم در لبنان و هم غزه، کنترل واقعی در دست سازمانهایی است که درگیر مبارزهای مستمر با اسرائیل هستند و موجودیت آن را به رسمیت نمیشناسند. حال توافق با یکی زمینه را برای توافق با دیگری هموار میکند.
با وجود لفاظیهای تند، توافقی در لبنان حاصل شد که امکان تلاش واقعی برای توسعه میدان دریایی کاریش لبنان و مراجعه به شرکتهای انرژی خارجی برای اکتشاف ذخایر اضافی را فراهم کرده است. در نتیجه بر اساس تجربه لبنان، کشورهای منطقه به ویژه مصر و آمریکا اکنون به دنبال پیشبرد چنین توافقی در غزه هستند. به نظر میرسد اسرائیل تمایل دارد با حماس گفتگو کند. علیرغم اینکه آیا تصمیم فعلی منجر به گسترش فضای عمل غزه میشود یا خیر، شکی نیست که دریا و منابع ذاتی آن فرصتهای دیپلماتیک جدیدی را برای رژیم صهیونیستی ایجاد میکند.
در دهه گذشته، رژیم صهیونیستی به لطف اکتشافات مخازن «تمار، لویاتان، کاریش و طنین» از طریق ترکیب ذخایر بزرگ گاز و ناوگان دریایی مؤثر به یک قدرت گازی منطقهای تبدیل شده است.
به راحتی نمیتوان حدس زد که رژیم صهیونیستی تا چه اندازه قصد پیشرفت در توسعه میدان گازی مارین غزه را دارد و تنشهای داخلی رژیم صهیونیستی تا چه اندازه اجازه انعطاف پذیری در برابر خواستههای حماس را میدهد، با اینحال صهیونیستها اعتقاد دارند که موضوع توسعه میدان گازی فرآیندی ضروری است، زیرا توقف آن به منافع همه طرفها آسیب میرساند. چالش بزرگ فعلی پیشروی دولت نتانیاهو، توضیح دادن نیاز به توافق با حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین بر سر میدان گازی مارین، همچون توافق دریایی با لبنان است. این درحالی است که بسیاری از اعضای کابینه وی پیشتر مخالف توافق با لبنان در زمینه تعیین حدود دریایی بودند.
منبع: عربی 21