تصمیم عربستان سعودی برای تمدید کاهش تولید نفت، بخشی از یک تلاش ناموفق برای افزایش قیمت این محصول است زیرا باعث انقباض اقتصادی در کشوری میشود که سال گذشته سریعترین رشد را در گروه G-20 داشت.
این یک چرخش آشکار برای اقتصاد یک تریلیون دلاری عربستان خواهد بود که در سال 2022 تقریباً 9 درصد رشد کرد و به ولیعهد محمد بن سلمان کمک کرد تا دهها میلیارد دلار در همه چیز از ورزش گرفته تا گردشگری و شهرهای جدید سرمایهگذاری کند.
این رونق با تولید بیسابقه نفت خام حدود 10.5 میلیون بشکه در روز و قیمت متوسط 100 دلار در هر بشکه به دلیل درگیری روسیه با اوکراین که بازارهای انرژی را متلاطم کرده بود، همراه شد.
اما با کاهش رشد اقتصادی جهانی که اکنون بر تقاضای نفت تاثیر گذاشته است، ریاض تولید خود را در این ماه کاهش داده و تنها 9 میلیون بشکه در روز تولید میکند، سطحی که پادشاهی در دهه گذشته به ندرت به آن رسیده است. این حرکت قیمتها را افزایش داده است، اما فقط اندکی. نفت برنت در حدود 78.50 دلار در هر بشکه معامله میشود که تقریبا 9 درصد در سال جاری کاهش یافته است.
عربستان سعودی در میان اقتصادهای G-20 با کندی رشد خواهد کرد. برآورد رشد تولید ناخالص داخلی برای سال 2023 در کشورهای G-20 و از جمله عربستان در نمودار زیر آمده است.
![تمدید کاهش تولید نفت عربستان](http://syaaq.com/wp-content/uploads/2023/07/Saudi-Oil-Cuts-Throw-Last-Years-Standout-Economy-Into-Slow-Lane-Bloomberg-300x235.png)
این نمودار نشان میدهد کاهش عرضه، بزرگترین صادرکننده نفت جهان را دچار مشکل خواهد کرد. بر اساس گزارش تیم اقتصادی بلومبرگ، اگر دولت در ماه سپتامبر تولید خود را افزایش دهد، اقتصاد امسال تنها 0.1 درصد رشد خواهد کرد. اگر عربستان کاهش تولید نفت را تمدید و این روند را تا پایان سال 2023 ادامه دهد، اقتصاد آن 1 درصد سقوط خواهد کرد.
ژان میشل سالیبا، اقتصاددان خاورمیانه و شمال آفریقا میگوید: کاهش تولید عربستان میتواند برای آن گران تمام شود.
بر اساس نظرسنجی بلومبرگ، کاهش این سطح از عرضه، عربستان سعودی را به بدترین اقتصاد در گروه G20 پس از آرژانتین تبدیل خواهد کرد.
رشد غیرنفتی
برخی از تحلیلگران خوشبین هستند که حتی اگر این کاهشها تا سال 2024 ادامه داشته باشد، تولید ناخالص داخلی میتواند رشد کند. امی مک آلیستر از Oxford Economics معتقد است که تولید ناخالص داخلی در این سناریو 0.3 درصد افزایش مییابد و اقتصاد غیرنفتی (جایی که بخش عظیمی از سعودیها در آن به کار گرفته شدهاند و برنامه چشمانداز 2030 ولیعهد تغییر شکل آن را هدف گرفته است) همچنان سرزنده است.
براساس شاخص خرید، در ماه ژوئن شرکتهای خصوصی خارج از صنعت نفت سفارشات خود را افزایش دادهاند.
در همین زمینه زیاد داوود، اقتصاددان ارشد بازارهای نوظهور در بلومبرگ اکونومیکس میگوید: این بخشی است که واقعا برای ایجاد شغل و سود شرکتها اهمیت دارد.
دولت میگوید اقتصاد غیرنفتی احتمالاً امسال 5.8 درصد رشد خواهد کرد. سخنگوی وزارت دارایی عربستان در همین زمینه گفت: تحول و تنوع اقتصادی عربستان تحت چشمانداز 2030 بر تولید ناخالص داخلی غیرنفتی متمرکز است.
اقتصاد عربستان سعودی احتمالاً با کاهش تولید نفت در ماه اوت شاهد کاهش درآمد خواهد بود و اگر کاهش تولید نفت تا پایان سال ادامه یابد، اقتصاد 1 درصد کوچک میشود.
![تمدید کاهش تولید نفت عربستان](http://syaaq.com/wp-content/uploads/2023/07/Saudi-Oil-Cuts-Throw-Last-Years-Standout-Economy-Into-Slow-Lane-Bloomberg-1-300x146.png)
با این حال، کاهش دلارهای نفتی، بودجه پادشاهی را با کسری همراه میکند و میتواند این کشور را مجبور به وام گرفتن کند.
در حال حاضر علیرغم افزایش نرخ بهره، سیگنالهایی وجود دارد که سعودی مجبور به دریافت وام شده است. این در حالی است که ایالات متحده و سایر بانکهای مرکزی با تورم مبارزه میکنند و دولت تاکنون 16 میلیارد دلار از اوراق قرضه یورو را در سال جاری فروخته است.
بسیاری از تحلیلگران انرژی و همچنین خود عربستان سعودی انتظار دارند که در ادامه سال 2023 تقاضا در بازار نفت به ویژه از سوی چین و هند افزایش یابد یابد. در چنین سناریویی، قیمتها احتمالاً افزایش مییابد. گلدمن ساکس (بزرگترین موسسه خدمات مالی و بانکداری جهان) پیشبینی میکند که قیمت نفت خام تا دسامبر به 86 دلار در هر بشکه برسد.
در حال حاضر، قیمتها بسیار کمتر از آن چیزی است که عربستان سعودی برای متعادل کردن حسابهای خود به آن نیاز دارد. صندوق بینالمللی پول در جدیدترین پیشبینی خود، قیمت نفت خام امسال را نزدیک به 81 دلار در هر بشکه اعلام کرد. با این حال، این بر اساس تولید 10.5 میلیون بشکه در روز است.
صادرات عربستان سعودی نشان میدهد که اقتصاد خود را متنوع نکرده است و علیرغم همه تلاشهای این کشور برای تنوعبخشی به صادرات از زمان آغاز چشمانداز 2030 اما همچنان جریان نفت برای عربستان سعودی حیاتی است.
به گفته زیاد داوود، بر اساس عملکرد هفت سال گذشته، پیشرفت در زمینه تنوعبخشی به صادرات هنوز وجود ندارد و نفت خام 80 درصد از صادرات را در سال 2022 به خود اختصاص داده است و این رقم با احتساب مواد شیمیایی و پلاستیک، که عمدتاً از نفت به دست میآیند، به 93 درصد میرسد.
منبع: بلومبرگ