همزمان با پایان سفر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا به عربستان، دیپلمات ارشد سعودی اعلام کرد که کشورش، در کنار مشارکت امنیتی با آمریکا، به گسترش همکاری با شریک مهم خود یعنی چین ادامه خواهد داد.
در همین راستا فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز، با اشاره به تعامل و همکاری گسترده با چین، گفت: «من فکر میکنم این شراکت به ما و چین مزایای قابل توجهی داده است و این همکاری احتمالاً رشد خواهد کرد». وی افزود: «با این حال ما هنوز یک مشارکت امنیتی قوی با آمریکا داریم. این مشارکت امنیتی تقریباً هر روز تجدید میشود.»
این گفتههای وزیر امور خارجه عربستان سعودی در یک کنفرانس مطبوعاتی در کنار همتای آمریکایی خود بیان شد. آنتونی بلینکن سهشنبه (6 ژوئن) سفر خود را به عربستان سعودی با هدف بهبود روابط پس از سالها تنش بر سر عرضه نفت، حقوق بشر و روابط رو به رشد پادشاهی با رقبای آمریکایی از جمله چین آغاز کرد.
دیدار بلینکن در همان هفتهای انجام شد که ایران سفارت خود را در عربستان سعودی به عنوان بخشی از توافق خود با عربستان که با میانجیگری پکن صورت گرفت، بازگشایی کرد. عربستان شریک دیرینه آمریکا است، اما به سرعت در حال ایجاد روابط با چین است به صورتی که چین به بزرگترین شریک تجاری و بزرگترین خریدار نفت عربستان تبدیل شده است.
خلیج فارس به طور فزایندهای در حال چرخش به سمت شرق در راستای جایگزینهای اقتصادی است. تجارت دوجانبه چین با ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در سال 2021 بالغ بر 248 میلیارد دلار بود که چهار برابر تجارت این کشورها با آمریکا است. چین همچنین به بازار پهپادهای مسلح منطقه نفوذ کرده است.
فیصل بن فرحان در پاسخ به این سوال که آیا تعدیل نیروهای آمریکایی خلاء را برای چین ایجاد کرده است یا خیر، عبارتی را تکرار کرد که اغلب در انتقادات پکن از آنچه به عنوان سیاست خارجی تفرقهانگیز آمریکا به کار میرود، استفاده میشود: «من این بازی حاصل جمع صفر را قبول ندارم».
اخیراً در ماه مارس چین گانگ، وزیر امور خارجه چین از آمریکا خواسته بود که «ذهنیت جنگ سرد حاصل جمع صفر را کنار بگذارد». ماه بعد، وزارت خارجه چین، آمریکا را به حفظ «ذهنیت جمع صفر در تعقیب منافع خودخواهانه» متهم کرد.
دولت آمریکا پیش از این چین را بزرگترین چالش ژئوپلیتیکی آمریکا در قرن بیست و یکم خوانده بود. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در دفاع از سفر خود به شهر جده عربستان در ژوئیه گذشته گفت که تعامل با رهبران سعودی، آمریکا را در بهترین موقعیت ممکن برای پیشی گرفتن از چین قرار خواهد داد. با اینحال بلینکن در سفر چند روز گذشته خود به عربستان، تاکید کرد که آمریکا نمیخواهد کشورهای خاورمیانه را با دوراهی انتخاب بین آمریکا و چین روبرو سازد. وی در کنفرانس مطبوعاتی با همتای سعودی خود گفت: «صرفا در تلاش هستیم تا مزایای مشارکت و دستور کار مثبتی را که به ارمغان میآوریم، نشان دهیم».
بروس ریدل، یکی از اعضای ارشد موسسه بروکینگز، گفت: حرکت عربستان سعودی به سمت چین در حالی صورت میگیرد که سیاست خارجی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، شبیه سیاست خارجی یک رهبر سنتی سعودی شده است. ریدل با اشاره به تنشزدایی با ایران و آتشبس در یمن گفت: «این یک سیاست خارجی عربستان سعودی بسیار دیپلماتیکتر از آن چیزی است که در سالهای اولیه به قدرت رسیدن وی شاهد بودیم.
در آستانه سفر بلینکن، محمد بن سلمان میزبان نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا و دشمن دیرینه آمریکا، در کاخ السلام در شهر جده بود. محمد بن سلمان همچنین در همان روزی که با بلینکن ملاقلات کرد، با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به صورت تلفنی نیز گفتگو کرد.
عربستان سعودی همچنین در ماه گذشته تصمیم گرفت روابط خود با سوریه را پس از چندین سال، عادیسازی کند. در همین راستا، بشار اسد، رئیس جمهور سوریه پس از چندین سال مجددا در اجلاس اخیر سران اتحادیه عرب در جده شرکت کرد.
منبع: المانیتور