دیپلماسی اژدها
در مقابل این پسزمینه، چین موضعی معتدل در قبال یمن پس از توافق عادیسازی بین عربستان و ایران اتخاذ کرد. دولت چین تمایل خود را برای ادامه تلاشها برای ارتقای صلح و ثبات منطقهای و تحقق صلح پایدار در یمن ابراز کرد. در واقع، حتی قبل از اینکه توافق عربستان و ایران را تضمین کند، پکن بیسر و صدا به دنبال یک توافق صلح در یمن بود و از اعتبارش به عنوان یک قدرت بیطرف به نفع خود استفاده میکرد. تا سال 2023، شائو ژنگ، کاردار چین در سفارت این کشور در یمن پنج جلسه جداگانه با اعضای شورای ریاستی مورد حمایت عربستان در یمن (PLC) برگزار کرده بود، شورایی که در آوریل 2022 برای جایگزینی رئیس جمهور منصور هادی، رهبر پیش از جنگ یمن تشکیل شد.
پکن مایل به سرمایه گذاری و حمایت عمومی در داخل ایران و عربستان سعودی برای آتش بس طولانی در یمن و ایجاد یک دولت ملی فراگیر است. در واقع، چنین نتیجهای مناسبترین گزینه برای تهران و ریاض برای پایان دادن به جنگ پرهزینه و غیرقابل حل این کشور خواهد بود، زیرا به درگیری پایان میدهد. در راستای این چشم انداز، چین مذاکرات اولیه سه جانبه آتش بس بین دولت مورد حمایت ریاض در یمن، شورای انتقالی جنوب مورد حمایت امارات و انصار الله را در اوایل آوریل 2023 تسهیل کرد. جو مثبت مذاکرات باعث ایجاد بحث بیشتر در مورد نفوذ فزاینده چین در منطقه خاورمیانه شد. علاوه بر این، تلاشهای پکن برای صلح در یمن و دیپلماسی موفق آن بین عربستان سعودی و ایران تحسین سازمان ملل را برانگیخت و به تلاشهای آینده آن اعتبار بیشتری داد.
با مقایسه بهتر است؟
اگرچه ایالات متحده از سال 2014 به طور مداوم مخالفت خود را با درگیری یمن اعلام کرد و مجموعهای از ابتکارات دیپلماتیک را برای پایان دادن به آن انجام داد، تلاشهای این کشور تا حد زیادی بیثمر بود اما باعث شد که مانور دیپلماتیک چین با مقایسه عملکرد آمریکا در این زمینه موفقتر به نظر برسد و نگرانیها در مورد کاهش نفوذ واشنگتن در منطقه افزایش یابد.
با این حال، در دهه گذشته، هر دوی این کشورها روابط اقتصادی نزدیکتری را با چین دنبال کردهاند، و اخیراً نسبت به بشار اسد در سوریه احساس صلح کردهاند، و درخواستهای آمریکا برای کمک به کاهش قیمت نفت پس از تهاجم روسیه به اوکراین را رد کردهاند. معامله سنتی «نفت در برابر امنیت» ریشه روابط مدرن ایالات متحده و عربستان سعودی است. به نظر میرسد سفر اخیر ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا به ریاض برای ابراز ناامیدی کاخ سفید از سیاست خارجی پادشاهی، نتیجهای نداشته است.
اگر این روند ادامه یابد، چین احتمالاً به مشارکت خود در روند صلح یمن ادامه خواهد داد. ریاض به عنوان بخشی از تلاش خود برای عادی سازی روابط با تهران، تمام توجه و منابع خود را به سمت مناقشه یمن در ارتباط با ایران معطوف خواهد کرد. تهران به اندازه ریاض علاقهای به درگیری طولانی مدت در یمن ندارد و میتواند از اهرمی که در یمن ایجاد کرده است برای تحت فشار گذاشتن انصار الله برای یک آتش بس طولانی مدت استفاده کند. در صورت موفقیت آمیز بودن این اقدامات، چین حتی ممکن است به عنوان ضامن آتش بس عمل کند و به رهبران سعودی راهی برای خروج از درگیری طولانی مدت بدهد. با در نظر گرفتن مشارکت نزدیک ایران با چین، تهران میتواند از پکن نیز بخواهد که متقاعد شودعربستان سعودی اقدامات ضد ایرانی در منطقه خلیج فارس را متوقف کند.
در نهایت، در حالی که ایران، عربستان سعودی و چین اهداف سیاست خارجی به شدت متفاوتی دارند، هدف نهایی مشترک آنها افزایش نفوذ رو به کاهش ایالات متحده در منطقه از طریق برقراری گفتوگوی منطقهای چند قطبی است که پکن در آن نقش برجستهتری ایفا میکند. به همین دلیل، همه طرفهای درگیر دلیلی برای استقبال از مشارکت عمیق چین در روند صلح یمن و کمک به آن در حل یکی از طولانیترین و ویرانگرترین درگیریها در خلیج فارس دارند.