۱۱ روز پیش، یکی از نظریهپردازان سرشناس در جماعتگرایی و اقتصاد اجتماعی- و البته کمتر شناختهشده در ایران- درگذشت: آمیتای اِتزیونی (Amitai Etzioni).
این جامعهشناس آمریکایی-اسرائیلی که در ۴ ژانویۀ ۱۹۲۹ زاده شده بود، در واشنگتندیسی پس از طی ۹۴ سال در ۳۱ می ۲۰۲۳ درگذشت. آمیتای یک روشنفکر دانشگاهی و مردمی و یک متخصص برجسته در زمینۀ اقتصاد اجتماعی و جماعتگرایی بود. آمیتای جماعتگرایی را «کوششی برای خروج از دوگانۀ دیرینۀ چپ-راست و لیبرال-محافظهکار» میدانست. او زندگی علمی خود را وقف اقناع مردم به انجام کارهای اخلاقی و مسئولیتپذیری نسبت به دیگر انسانها بهصورت داوطلبانه کرد. بنیاد جهانبینی او این ایده بود که «جامعۀ نیک ابتدائا بر اخلاق استقرار مییابد نه بر قانون».
آمیتای رئیس پیشین انجمن جامعهشناسی آمریکا، مدیرگروه جامعهشناسی دانشگاه کلمبیا، پروفسور نخست در دانشگاه جورج واشنگتن و بنیانگذار انجمن پیشرفت اقتصاد اجتماعی (SASE) بود. وی سرانجام در پایان سال ۲۰۲۲ بازنشسته شد. او مشاور رئیسجمهور جیمی کارتر بود. آمیتای نویسنده و سخنران پرکاری بود و بیش از سی کتاب نوشت که از جمله آنها میتوان به «جامعۀ فعال»، «نگهدارندۀ برادرم» و «روح جماعت» اشاره کرد. آمیتای از طریق مقالات، یادداشتهای ژورنالیستی، میزگرد و مصاحبه با مردم سخن گفت. نام وی در سال ۲۰۰۱ بر پایۀ استنادات دانشگاهی در میان ۱۰۰ روشنفکر برتر آمریکایی قرار گرفت.
آمیتای با نام خانوادگی ورنر فالک در سال ۱۹۲۹ در آلمان زاده شد. او برخلاف خانوادهاش توانست از دست نازیها و هولوکاست بگریزد و سرانجام، خود را به فلسطین تحت قیمومت بریتانیا برساند. او در کیبوتصهای فلسطین اشغالی کار کرد و در نوجوانی در صفوف نبرد رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی قرار گرفت. البته، او از آن جنگ به دفاع از صلح یاد میکند. وی در همین زمان نام آمیتای اتزیونی (صهیونیست حقیقی) را برای خود برگزید.
منبع: واشنگتنپست