کلیساهای غربی اخیراً از بیمیلی مؤمنان به مسیحیت شکایت کردهاند و اعلام کردند که عدهای از این افراد از دین روی برگردانده و ترجیح میدهند که ملحد شناخته شوند. روزنامهها و تحلیلگران غربی دلیل این امر را انحراف کلیسا و کشیشان از آموزههای دینی به ویژه اعمال غیراخلاقی و عموما تعرضهای جنسی به اعضای کلیسا از جمله کودکان و زنان معرفی کردهاند.
قربانیان کلیسا
آخرین مورد از این تحولات همان چیزی بود که در تحقیقات انجام شده توسط کلیسای کاتولیک اسپانیا فاش شد. روزنامه وال استریت ژورنال در 2 ژوئن 2023 در گزارشی از این تحقیقات اعلام کرد که کشیشها و کارمندان کلیساهای کاتولیک اسپانیا در طول هشت دهه به نزدیک به هزار قربانی «تجاوز جنسی» انجام دادهاند.
این گزارش که به نقل از کنفرانس اسقفهای کاتولیک اسپانیا منتشر شده است؛ تجاوز حداقل به 927 قربانی را مستند کرده است. این قربانیان اعلام کردند که توسط اعضای کلیسا مورد تعرض و بدرفتاری قرار گرفتهاند.
یکی دیگر از دلایلی که رسانههای غربی آن را عامل رویگردانی مومنان به مسیحیت از کلیساها میدانند، درگیر شدن کلیساها در موضوعات بحثبرانگیزی است که نتیجهای جز تشتت هرچه بیشتر دیدگاه میان اعضای آنها ندارد؛ مانند کاری که کلیسای انگلیکن انگلیسی انجام داد.
کلیسای انگلیکن انگلستان طبق نظرسنجیها شاهد دوریگزینی شدید بریتانیاییها و جوانان از کلیسا است. این کلیسا زمانی که در 10 فوریه 2023 اعلام کرد در مورد «جنسیت خدا» و مرد یا زن بودن او تجدید نظر خواهد کرد، وارد مارپیچ جدیدی از چالشها شد. این کلیسا اعلام کرد که پس از اینکه کشیشها بر سر استفاده از اصطلاحات بیطرف به لحاظ جنسیتی وارد بحث و جدل شدند، بحثی در مورد جنسیت «خدای متعال» در میان آنها شکل گرفت. این مسئله تمسخر گسترده انگلیسیها به کلیسا و دین را آغاز کرد.
کاردینال کامرک مورفی اوکانر، اسقف اعظم کلیسای کاتولیک در انگلستان و ولز، قبلاً تأیید کرده بود که مسیحیت دیگر منبعی برای هدایت اخلاقی در زندگی مردم یا دولت انگلستان نیست. به گزارش شبکه تلویزیونی انگلیسی «بیبیسی»، این کاردینال در کنفرانسی با کشیشهای کاتولیک گفت: زیانی که کلیسا متحمل شده تا حدی به دلیل رسواییهای جنسی کشیشها است، زیرا «بیخدایی ضمنی» بیمیلی را گسترش میدهد.
رویترز در 25 مارس 2023 تأیید کرد که پاپ رم پس از آنکه رسواییهای این تجاوزها شهرت واتیکان را از بین برد و بسیاری از کشیشهای ارشد متهم به زنا یا سرپوش گذاشتن بر این اقدامات مستهجن شدند، مجبور به تغییر «قوانین پاسخگویی» در کلیسا شد. وی گفت که واتیکان از 30 آوریل 2023 شروع به تقویت مبارزه با تخلفات در داخل کلیسا از طریق قوانین اضافی کرده است.
این امر پس از آن صورت گرفت که منتقدان پاپ رم را به سرپوش گذاشتن بر جنایات و محافظت از کشیشها در راستای حفاظت از شهرت واتیکان متهم کردند. واتیکان در بیانیهای اعلام کرد که اعضای کلیسا موظفند موارد خشونت علیه زنان مذهبی توسط روحانیون و همچنین آزار و اذیت دانشآموزان را گزارش کنند.
گرچه از سال 2018 پرونده معروفترین کشیشهایی که به راهبهها تجاوز میکردند با اکراه فاش شد – زیرا نشاندهنده فجایع مذهبی غرب بود – با این حال یک «مستند» که توسط تلویزیون آلمانی دویچه وله در 25 مه 2023 پخش شد جزئیات بیشتری را در مورد این رسوایی در کلیساهای کاتولیک فاش کرد. این مستند به وضوح نشان میدهد که آزار جنسی راهبهها توسط کشیشان به شیوهای سیستماتیک و با پنهانکاری و اغماض رهبران کلیسا صورت میگیرد.
این مستند فاش کرد کار به جایی رسیده بود که کشیشان به راهبهها تجاوز و با آنها زنا میکردند و راهبههایی که جرات شکایت کردن داشتند را به بهانه بداخلاقی از کلیسا و صومعه اخراج میکردند. این مستند که مملو از تعداد زیادی جنایات شنیع است، شامل شهادت راهبههایی است که توسط کشیشان باردار شده بودند، مجبور به سقط جنین شده و تنها به دلیل گزارش دادن، از کلیسا اخراج شدند. در این مستند یک راهبه فاش کرد که از 50 راهبه کلیسایی که در آن خدمت میکرد، 32 تن از آنها توسط کشیشان حامله شده بودند.
بدترین چیز در مورد این داستان هولناک این است که کشیشان ادعا میکردند که آنها مرتکب جنایتی نشدهاند، زیرا این «میل خدا» بوده است، این همان جملهای است که آنها هنگام حمله به کشورهای اسلامی در جنگهای صلیبی و ریختن خون هزاران کودک و زن مطرح میکردند.
جزئیات رسوایی
فاجعه زنای کشیشان با راهبهها به طور مخفیانه شناخته شده بود، اما صحبت از این فاجعه زمانی آغاز شد که روزنامهنگاران با پرسیدن از پاپ فرانسیس دوم در این باره وی را تحت فشار قرار دادند. در نهایت وی در سال 2019 به تجاوز جنسی کشیشها و اسقفها به راهبهها اعتراف کرد.
در 5 فوریه 2019، یک روزنامهنگار در مورد گزارشهایی در مورد تجاوزات جنسی توسط روحانیون کاتولیک به راهبهها از پاپ فرانسیس سوال کرد. وی با اعتراف به این مسئله پاسخ داد؛ «درست است، کشیشان و حتی اسقفهایی هستند که این کار را کردند» و تأکید کرد که «متعهد است به این مشکل در کلیسای کاتولیک پایان دهد». با این حال همانطور که مستند دویچه وله فاش کرد، پس از گذشت سالها «بردگی جنسی» در کلیساها متوقف نشده است و همچنان ادامه دارد.
براساس گزارشهای جداگانه نیویورک تایمز و رادیو «نورث وست» آمریکا در فوریه 2019، پاپ با تایید سوءاستفاده از برخی راهبهها در کلیساها توسط کشیشان به عنوان «بردههای جنسی» اعلام کرد که کشیشان مرتبط با این امر تعلیق شدهاند. با این حال وی اعتراف کرد که این مشکل ادامهدار است و همچنان گزارشهایی در این راستا به دستش میرسند.
پس از این صحبتهای پاپ، سخنگوی واتیکان، تأیید کرد که منظور پاپ یک کلیسای خاص، یعنی «راهبههای سنت ژان» در فرانسه است که توسط پاپ سابق، بندیکت شانزدهم، «پس از گسترش بردهداری جنسی توسط کشیشها» منحل شد. نیویورک تایمز در 5 فوریه 2019 تأیید کرد که پاپ مجبور شد برای اولین بار به طور علنی پس از رسواییهای سوء استفاده جنسی از راهبهها و زنان مذهبی توسط اسقفها و سقط جنین و تولد فرزندان زنا، به این مشکل اعتراف کند.
براساس این گزارش نیویورک تایمز، موارد زنا بین کشیشان و راهبهها تنها به اروپا محدود نمیشود، بلکه در همه کلیساها شیوع دارد و در کشورهایی مانند هند، مالاوی و سایر کشورها دیده میشود. تحقیقات آسوشیتدپرس در 28 ژوئیه 2018 قبلا وجود موارد آزار راهبهها در اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی را تایید کرده و آشکار ساخته بود که واتیکان به اندازه کافی عاملان را مجازات یا از قربانیان حمایت نکرده است.
در این تحقیقات آمده است که راهبهها و زنان مذهبی دیگر با کشیشان به اصطلاح به آئین «اعتراف» نمیروند، زیرا کشیشان از اعترافات برخی از آنها به «گناه» سوء استفاده میکنند و آنها را مجبور به تن دادن به رابطه جنسی با آنها میکنند.
به گزارش نیویورک تایمز، راهبهای به نام «مورا اودونوهيو» فاش کرد که کشیشهای یک کلیسا به 30 راهبه تجاوز کرده و آنها را باردار کردند و هنگامی که آنها شکایت کردند، اخراج شدند.
کارشناسان میگویند بسیاری از کشیشان کلیسا از ذهنیت قرون وسطایی رنج میبرند. گزارشهای غربی حاکی از آن است که وقتی برخی از زنان مسیحی رهبانیت را انتخاب میکنند، خود را به «نذر عفت» متعهد میسازند؛ یعنی از هرگونه تماس جنسی خودداری میکنند تا بر اساس عقیده خود به خدا نزدیک شوند. اما هنگامی که توسط یک روحانی مورد تجاوز جنسی قرار میگیرند، بسیاری از آنها آسیب میبینند، کلیسا را ترک میکنند و به هر خدایی کافر میشوند.
مقابله کلیسا
در 25 مارس 2023، «رویترز» فاش کرد که حدود 25 راهبه، کشیش «مارکو ایوان روبنیک» را به اشکال مختلف سوء استفاده جنسی علیه خود، زمانی که او مدیر معنوی جامعه راهبهها در زادگاهش اسلوونی و پس از آن در رم بود، متهم کردند.
به گزارش خبرگزاری کاتولیک، در 19 مه 2023، راهبههای آمریکایی یک اسقف تگزاسی را پس از بسته شدن صومعهشان به «شیطان مطلق» متهم کردند. آنها فاش کردند که وی با راهبه اعظم صومعه نیز ارتباط جنسی برقرار کرده است.
وبسایت دیلی بیست در گزارشی در 7 اکتبر 2021، فاش کرد که موضوع به اعمال جنسی توسط کشیشها با راهبهها محدود نمیشود، بلکه راهبههایی هستند که مراقبت از دانشآموزان در مدارس کلیسا و صومعهها به آنها سپرده شده است و اعمال انحرافی با دانشآموزان انجام میدهند. براساس این گزارش راهبههای یک صومعه در فرانسه به دختران تجاور یا آنها را مجبور به رابطه جنسی با آنها میکردند. به نقل از این گزارش کلیسا علیرغم خبر داشتن از این جنایات سعی در پنهان کردن آنها داشت.
به دلیل گسترش گسترده این رسواییها، لوسیتا اسکارویا، یکی از کارگران مجله زنان واتیکان (دنیای کلیسای زنان)، در فوریه 2019 مقالهای نوشت و آنچه کشیشها با راهبهها میکنند را افشا کرد. به دنبال انتشار این مقاله، براساس اعلام رسانهها، وی به همراه تمامی تیم تحریریه مجبور به استعفا شدند. رسانهها اعلام کردند که این استعفا به دلیل افزایش فشار «سران رسانهای واتیکان» بر آنها پس از اینکه او و همکارانش سوء استفاده جنسی از راهبهها توسط روحانیون و کشیشان را محکوم کردند، صورت گرفت.
تحولات متعددی بر کلیسای غربی در سالهای اخیر با هدف بازگرداندن کسانی که از آنها دور شدهاند یا جهت «انطباق» با فرهنگ عامه، حتی اگر برخلاف مسیحیت باشد، تأثیر گذاشته است. همچنین پاپ فرانسیس در ژانویه 2023 موضع خود را در مورد همجنسگرایان تغییر داد و راه را برای به رسمیت شناختن همجنسگرایی توسط کلیسای کاتولیک هموار کرد. طبق گزارش روزنامه انگلیسی تایمز در 13 مارس 2023، کلیسای کاتولیک، با هدف مهار انحرافات کشیشان و کنترل اعمال جنسی آنها، در را به روی بازنگری قوانین کلیسای کاتولیک در مورد تجرد کشیشان باز کرده است.
پاپ در مصاحبهای در 10 مارس 2023 به مناسبت دهمین سالگرد نشستن خود بر تخت سلطنت واتیکان گفت که هیچ تناقضی بین ازدواج یک کشیش و مسئولیتهای کلیسایی وجود ندارد. وی معتقد بود که تجرد در کلیسای کاتولیک رومی یک «نسخه موقت» است و به همین دلیل کشیشها مجاز به ازدواج هستند.
از آنجا که جنایات کشیشان و روحانیون افزایش یافته است، نشانهها و پیامدهای آن در تمایل غربیها به ترک کلیسا و خروج آنها از مسیحیت ظاهر شدهاند. مجله انگلیسی اکونومیست در گزارشی در 14 ژوئن 2022 اعلام کرد که به دلیل جنایات کشیشان، کلیساها متروک شده و نسبت به آنها یک دیدگاه منفی قدرتمندی شکل گرفته است. براساس این گزارش پیروان کلیساها دیگر به نهادی که متجاوزان را پناه میدهد اعتماد ندارند و خواستار لغو شرط تجرد برای کشیشها، جهت ازدواج و عدم تجاوز به راهبهها، شدند. در این گزارش تاکید شده است که این امر میتواند تا حدودی از سرعت رویگردانی مومنان از کلیساها بکاهد و روند اعتمادسازی میان کلیسا و مومنان را مجددا تغذیه نماید.
منبع: روزنامه الاستقلال