طالبان یک جنگ جدید چشمگیر را علیه کاشت و تجارت مواد مخدر در افغانستان راه انداخته است. در اوایل ماه جاری طالبان با هجوم به مزرعه اختر محمد در استان هلمند، در جنوب افغانستان، در عرض نیم ساعت، مزرعه خشخاش را که کشت آن برای این کشاورز یک سال طول کشیده بود، ویران کردند. او میگوید: «اکنون طالبان تریاک من را از بین بردهاند و از آنها میخواهم که به فرزندانم غذا بدهند یا مجبور میشوم یکی از آنها را بفروشم تا به بقیه غذا بدهم.»
برخی مدعی هستند که پیش از اوت 2021 که طالبان قدرت را به دست گرفت، تجارت غیرقانونی تریاک به پرداخت هزینههای نظامی آنها آنها کمک میکرد. طالبان کشاورزان را به کاشت خشخاش تشویق میکردند و از این طریق تامین مالی خود را انجام میدادند. اما اندکی پس از به دست گرفتن قدرت، هبتالله آخندزاده، رهبر عالی طالبان، مواد مخدر را ممنوع کرد.
اطلاعات شرکت انگلیسی Alcis از زمینهای کشت خشخاش که بر اساس تصاویر ماهوارهای منتشر شده نشان میدهد کشت خشخاش در استان جنوبی هلمند، جایی که بیشترین محصول در آن کشت میشود، از 120000 هکتار در آوریل 2022 به کمتر از 1000 هکتار در سال بعد کاهش یافته است. واحدهای مبارزه با خشخاش در حال گشتزنی در استان هستند و در صورت کشت خشخاش با عاقبتی که محمد اختر به چشم دید، روبرو میشوند. نتایج تصاویر ماهوارهای در ولایت ننگرهار، یکی دیگر از مناطق تولیدکننده خشخاش، مشابه است. در حال حاضر در این ولایت تنها 865 هکتار زیر کشت خشخاش است در حالی که این رقم در سال 2022 بیش از 7000 هکتار بود.
از بین بردن خشخاش در مناطق دورافتاده مانند بدخشان در شمال شرق دشوارتر خواهد بود. با این حال، نتایج تاکنون حاکی از یک موفقیت چشمگیر است. دیوید منسفیلد، محققی که بیش از 25 سال اقتصاد غیرقانونی افغانستان را مطالعه کرده است، بر این باور است که تولید خشخاش در افغانستان بین سالهای 2022 تا 2023 80 درصد کاهش خواهد یافت.
زمانی که طالبان به قدرت رسید، افغانستان 85 درصد تریاک جهان را تولید میکرد.
بر اساس برآوردهای سازمان ملل، تجارت مواد مخدر و محصولات مرتبط با آن برای افغانستان در سال 2021 درآمدی بین 1.8 تا 2.7 میلیارد دلار داشته که معادل 9 تا 14 درصد تولید ناخالص داخلی است و حدود 450000 افغان در تجارت تریاک شاغل بودند.
طالبان کشت خشخاش را در دوره قبلی قدرت خود، در سال 2000 نیز ممنوع کردند اما بعد از آن در طی 20 سال میزان تولید خشخاش مجدد افزایش یافت برخی تردید دارند که طالبان میتوانند این ممنوعیت را حفظ کنند زیرا اقتصاد افغانستان در بحران است و بین سالهای 2021 تا 2022، 35 درصد کاهش یافت. دو سوم جمعیت افغانستان به کمکهای بشردوستانه فوری نیاز دارندو این آمار نشان میدهد که اکنون زمان خوبی برای توقف کشت خشخاش و از بین رفتن شغل نیست.
اگر تولید افغانستان برای مدت طولانی کم شود، تولیدکنندگان فنتانیل از چین و هند میتوانند بازار سودآور اروپا را در اختیار بگیرند و این یعنی نبود افغانستان تاثیر چندانی بر بازار مواد مخدر در جهان ندارد.
منبع: اکونومیست