دانشیار علوم سیاسی و آکادمیک آکادمی علوم طبیعی روسیه، مراد سویونبایف، معتقد است قرقیزستان در شرایط اقتصادی کنونی، باید خشخاش کشت کند. چنانچه پیشتر قرقیزستان در زمان اتحاد جماهیر شوروی خشخاش کشت میکرد. استدلالهای او به شرح زیر است:
تولید خشخاش در زمان اتحاد جماهیر شوروی در قرقیزستان در تالاس و ایسیککول متمرکز بود.
قرقیزستان در اتحاد جماهیر شوروی بالاترین کشت را داشت؛ یعنی 200 کیلوگرم در هر هکتار که 4 برابر بیشتر از ترکیه است. برداشت خشخاش در این کشور به 225 تن رسیده بود که 97 % از تولیدات خشخاش اتحاد جماهیر شوروی بود. حدود 90 % این محصول در ایسیککول و حدود 22.5 تن در تالاس تولید شد.
کمابیش همه کشورهای سازمان ملل متحد عضو سه کنوانسیون هستند: 95 % عضو کنوانسیون 1961 مواد مخدر، 93 % عضو کنوانسیون 1971، 97 % عضو کنوانسیون 1988. کمابیش این سه 99٪ از جمعیت جهان را در خود جای دادهاند.
هر کشور سازمان ملل میتواند طبق قوانین کنوانسیون 1961 به شکل قانونی تریاک تولید کند و بفروشد.
اکنون، بیش از 20 کشور تریاک را طبق قوانین کنوانسیون 1961 کشت میکنند. استرالیا، فرانسه، هند، اسپانیا و ترکیه پنج کشور اصلی صادرکننده هستند.
طبق مادۀ 24 کنوانسیون 1961 کشورهای عضو مجاز به تولید تریاک به مقدار کافی برای نیازهای خود هستند. این دستکم سهمیۀ تولید تریاک است.
صادرات قاچاقی و غیرقانونی تریاک از طریق جمهوری قرقیزستان انجام میشود و مواد مخدر مصادره شده بهسادگی امحا میشوند،درحالیکه باید آنها را برای تولید داروهای پزشکی استفاده کرد. در عین حال، باید پاداشهای خوبی به نیروهای امنیتی برای توقیف قاچاق داده شود.
هیئت بینالمللی نظارت بر مواد مخدر (INCB) انطباق با الزامات کنوانسیون مواد مخدر را کنترل میکند. این هیئت یک نهاد متخصص شبه قضایی مستقل است که در کنوانسیون 1961 تأسیس شده است.
روسیه پس از فروپاشی شوروی تنها کشوری است که قادر به تولید دارو است و به دلیل تحریمها، ممنوعیت کشت خشخاش در روسیه لغو شد. سرزمینی که فدراسیون روسیه میخواهد در آن خشخاش کشت کند، کریمه است. به دلیل سطح بالای اعتیاد به مواد مخدر، شبهجزیرۀ کریمه برای این کار مطلوب نیست. ازاینرو، کشت خشخاش در قرقیزستان توصیه میشود تا این کشور به مرکز مواد خام فدراسیون روسیه تبدیل شود.
13 مادۀ مخدر بر پایه تریاک در فدراسیون روسیه ثبت شده است. 9 مورد از آنها در فهرست داروهای حیاتی و ضروری قرار دارند. اکنون هر 13 داروی وارداتی تولید میشوند. گروهی متشکل از 10 شرکت دارویی، بازار بینالمللی را کنترل میکنند که 9 شرکت آن برای کشورهایی هستند که از تحریمها ضد فدراسیون روسیه حمایت میکنند. این یک پیشنیاز طبیعی برای مبادلۀ مواد خام و محصولات نهایی با جمهوری قرقیزستان است.
هند تنها کشوری است که مجاز به استخراج تریاک از لاتکس است. چنانچه قرقیزستان در دوره شوروی چنین وضعیتی داشت.
جمهوری قرقیزستان به ارزش 1.6 میلیون دلار مورفین عمدتا از مجارستان وارد میکند. مجارستان مواد خام مورفین را به ارزش 11 میلیون دلار وارد میکند. این یک پیشنیاز طبیعی برای مبادلۀ مواد خام و محصولات نهایی با جمهوری قرقیزستان است.
شرکای بالقوه قرقیزستان در اجرای استراتژی خشخاش ایران، فدراسیون روسیه، هند، مجارستان، ترکیه (در داخل سازمان کشورهای ترک نشین) و چین (در چارچوب سازمان همکاری شانگهای) هستند. پیش از ارتباط با سازمان ملل باید با این کشورها مشورت شود. البته، چین نسبت به مواد مخدر به ویژه در مناطق مرزی حساس است.
قرقیزستان کشوری توسعهنیافته با اقتصاد کشاورزی است
دانه خشخاش که برای آشپزی و دیگر اهداف استفاده میشود، سود بیشتری نسبت به فروش کپسول خشخاش (غلاف) دارد.
برای اخذ سهمیۀ کشت خشخاش از INCB و ECOSOC (در صورت صادرات بیش از 5 تن) باید به موارد زیر مراجعه کرد:
قرقیزستان کشوری محصور در خشکی، دورترین کشور از مسیرهای تجاری دریایی جهان و همسایه دو کشوری است که از هر طرف از سوی کشورهای محصور در خشکی احاطه شدهاند. بر پایۀ قوانین سازمان ملل، چنین کشورهایی باید در حل مسائل اجتماعی – اقتصادی و مسائل دیگر مانند اخذ سهمیه اولویت داشته باشند؛ بنابراین انتظار میرود کشت خشخاش در قرقیزستان سهمیه بیشتری داشته باشد.
میزان آلایندهها در زیستکرۀ جمهوری قرقیزستان به دلیل توسعهنیافتگی صنعت، اندک است که در تولید مواد اولیۀ دارویی اهمیت زیادی دارد.
تمرکز بر جذب سرمایهگذاری خارجی، افزایش توان صادراتی کشور و توسعۀ فناوریهای فرآوری مواد خام ضروری هستند.
گردآوری کاه خشخاش یک روش مکانیزه است، که باید جایگزین روش دستی لاتکس شود. بنابراین، ترجیح بر آن است که نه مزارع کوچک منفرد (مانند ترکیه)، بلکه باید شرکتهای بزرگ دولتی (SOE) تأسیس شوند تا کشت خشخاش از تجهیزات پیشرفته بهرهمند گردد. روش مکانیزه باعث کاهش اتلاف تریاک خام در اثر بارندگی میشود، چنانچه در دورۀ شوروی هم این گونه بود.
کشت خشخاش در قرقیزستان از نظر استراتژیک باید از منطقۀ تالاس آغاز شود:
1- بازدهی بالقوه منطقۀ تالاس در مقایسه با منطقه ایسیککول اندک است. منطقۀ ایسیککول سهمیۀ اولیه جمهوری قرقیزستان را به هر مقدار که باشد پوشش خواهد داد.
2- منطقۀ تالاس در مقایسه با منطقه ایسیککول فقیرتر است: کمبود ترانزیت و سطح پایین گردشگری بر آن تأثیر میگذارد. گسترۀ فقر در منطقه تالاس باید از طریق کشت تریاک کاهش یابد.
3- اگر خشخاش از منطقۀ ایسیککول شروع شود، مخالفان برای گمانهزنیهای پیش از انتخابات ریاستجمهوری بهانه پیدا میکنند.
از نظر استراتژیک مهم است که بر ارائه تضمینهایی در برابر توسعۀ بازار سیاه و خاکستری تریاک، اعتیاد به مواد مخدر، قاچاق مواد مخدر، فساد، جنایت و تروریسم تاکید شود.
همه شرکای بالقوه جمهوری قرقیزستان دارای فناوری و تجربه در استفاده از تجهیزات نظارت از راه دور و شبانهروزی در همۀ شرایط آب و هوایی با استفاده از تجهیزاتی مثل رادار، فلوروسکوپی، تصاویر حرارتی، سگهای تربیت شده، هواپیماهای بدون سرنشین و غیره هستند. فدراسیون روسیه میتواند در صورت لزوم نظارت فضایی داشته باشد.
منبع: ЦентрАзия