پروژه ادغام کشورهای ترکزبان از یک اتحاد غیررسمی به یک سازمان تمامعیار در سال 2021 رسیده است. سازمان دولتهای ترک اتحادیه اقتصادی اوراسیا را نمیتواند نادیده بگیرد.
تشکیل این سازمان به طور معمول به سه مرحله تقسیم میشود:
- دهه 1990: اولین اجلاس روسای جمهور ترکیه، آذربایجان و پنج کشور آسیای مرکزی.
- 2009: ثبت قانونی سازمانی به نام شورای همکاری کشورهای ترکزبان.
- 2021: ایجاد سازمان کشورهای ترک در استانبول با تصویب چشم انداز جهان ترک – 2040.
ویژگی خاص سازمان دولتهای ترک محوریت قومیت در آن است. در این راستا، موفقترین زمینه همکاری مسائل بشردوستانه، فرهنگ، آموزشوپرورش است.
در حال حاضر نهادهای متعددی در داخل سازمان برای توسعه همکاریهای اقتصادی ایجاد شده است. بهعنوانمثال اتاق بازرگانی و صنایع ترک یا بانک توسعه و صندوق سرمایهگذاری ترک. برای افزایش حجم تجارت، کشورهای سازمان دولتهای ترک توافقنامهای را برای سادهسازی رویههای گمرکی امضا کردند.
کشورهای منطقه و ترکیه علاقهمند به گسترش ارتباطات حمل و نقل بین اروپا و آسیا و همچنین تنوع کلی زیرساختهای حمل و نقل هستند. بنابراین، اعضای سازمان از ساخت راه آهن ازبکستان – قرقیزستان – چین و ترمیز – مزارشریف – کابل – پیشاور حمایت کردند. در حال حاضر این حمایت کاملاً عقلانی است؛ زیرا ترکیه پولی برای تأمین مالی پروژههای لجستیکی در آسیای میانه ندارد.
سازمان دولتهای ترک و اتحادیه اقتصادی اوراسیا: همکاری و توازن قدرت
پویایی توسعه سازمان دولتهای ترک تا حد زیادی به وضعیت اقتصاد ترکیه بستگی دارد. ترکیه حامی اصلی سازمان است.
سطح سرمایهگذاری ترکیه در کشورهای آسیای میانه هنوز ناچیز است.
تا 1 آوریل 2023، حجم سرمایه گذاریهای انباشته ترکیه در قزاقستان به 1.74 میلیارد دلار رسید که در نسبت با کل سرمایه گذاریهای انباشته شده در اقتصاد قزاقستان تنها 0.7٪ بود.
ساختار کالایی تجارت خارجی از سال 2015 تا 2022 تغییرات قابل توجهی نداشته است. اساس صادرات اتحادیه اقتصادی اوراسیا به کشورهای ترک عبارتند از: محصولات سوخت و انرژی، فلزات و محصولات ساخته شده از آنها، محصولات غذایی و مواد خام کشاورزی (به استثنای منسوجات). واردات اتحادیه اقتصادی اوراسیا از کشورهای سازمان دولتهای ترک عبارتند از: کشاورزی، منسوجات، کفش، محصولات شیمیایی، ماشین آلات، تجهیزات و وسایل نقلیه.
باتوجهبه پویایی فعلی روابط تجاری و اقتصادی، سازمان دولتهای ترک قادر است تا با اتحادیه اقتصادی اوراسیا رقابت کند. بااینحال، بعید است سازمان دولتهای ترک در برابر چنین رقابتی پیروز شود. روابط اقتصادی کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا مانند قزاقستان و قرقیزستان از بسیاری جهات با روسیه بسیار عمیقتر است.
درعینحال، امکان یافتن زمینه مشترک بین سازمان دولتهای ترک و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حوزه اقتصادی را نمیتوان رد کرد. یافتن تعادل خاصی از منافع بین این دو در سیستم سازماندهی مقررات گمرکی و فعالیتهای اقتصادی خارجی بهطورکلی مهم است.
منبع: иац