جنگ خانه او را در دمشق ویران کرد. ایمن یاسین (نام مستعار) یک سال پیش تصمیم گرفت سوریه را ترک و در جستجوی زندگی به عراق مهاجرت کند. او به امید بازسازی خانه و مداوای کودک مریضش بود، اما پس از اینکه این جوان 30 ساله در عراق 10000 دلار جمعآوری کرد، مورد سرقت صاحب کارش قرار گرفت و برای اینکه مورد بازخواست قانونی قرار نگیرد، نتوانست آن را گزارش کند، به خصوص که مجوز اقامتش به پایان رسیده بود. بنابر این او تصمیم گرفت تا یکی از کلیههای خود را به مبلغ 10000 دلار اهدا کند تا دست خالی نزد خانوادهاش برنگردد.
ایمن که سر آشپز یک رستوران در بغداد است میگوید: «جایگزین دیگری نداشتم، بنابراین کلیهام را به یک بیمار عراقی در اربیل به ازای پولی که بعدا معلوم شد تقلبی بوده است اهدا کردم.» ایمن دزدی صاحب کارش را یادآوری میکند: «اگر به گزارش دزدی فکر میکردم، ممکن بود به من شلیک کنند و به زندگیام پایان دهند و اگر شکایت میکردم به دلیل نداشتن اقامت نیز به جریمه و بازگشت به کشورم محکوم میشدم. پس راحتترین کار این بود که کلیه خودم را در ازای دریافت پول اهدا کنم تا خانواده و زندگیام ازهم نپاشد.»
ایمن چندی پیش با این دلال ملاقات کرد و او طی 12 روز تمام معاینات لازم را برای اطمینان از مطابقت بافتها جهت اهدای عضو انجام داد و با او موافقت کرد که 10 هزار دلار از بیمار دریافت کند و یک ساعت قبل از عمل به دستش برساند. او میگوید اما بعد از اینکه کلیهام را فروختم و عمل تمام شد متوجه شدم که پول جعلی گرفتم.
صفحات فروش اعضای بدن
بسیاری از در نیازمندان جهان عرب بر این باورند که از طریق گروهها و صفحاتی در فیسبوک و تلگرام و توسط دلالانی که حقیقت خود را نشان نمیدهند، میتوانند برای فروش اعضای بدن اقدام کنند.
رصد صفحات و گروههایی که به این موضوع اختصاص داده شده است، نشان میدهد که اهداکننده در ترکیه 16 هزار دلار بابت عضو اهدایی دریافت میکند و هزینه کل پیوند عضو به 26 هزار دلار میرسد. این در حالی است که در عراق اهداکننده 10 هزار دلار یا کمی بیشتر دریافت میکند.
این شبکهها در اکثر کشورهای منطقه گسترش یافته است؛ به عنوان مثال در مصر، در سالهای اخیر باندهای قاچاق اعضای بدن بسیاری کشف و ضبط شدهاند. این باندها با جعل اسناد منتسب به سازمانهای دولتی و جذب بیماران خارجی که مایل به انجام این کار هستند، پیوند «کلیه» را بر خلاف قانون انجام میدهند.
به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، «تجارت غیرقانونی اعضا زمانی صورت میگیرد که اعضای بدن به منظور مبادلات تجاری از بدن خارج میشوند.»
طبق گزارش سازمان جهانی یکپارچگی مالی، تجارت غیرقانونی اعضای بدن سالانه بین 600 میلیون تا 1.2 میلیارد دلار سود دارد.
یک مصری در تلاش برای زنده ماندن
ما در مصر با مرد جوانی آشنا شدیم که قبلاً به عنوان عکاس کار میکرد و در استان دکاهلیا زندگی میکرد. او قرارداد فروش کلیه خود را به مبلغ 100000 پوند بسته بود تا بتواند پس از مرگ همسرش به فرزندانش کمک کند. محمد (نام مستعار) که 32 سال دارد میگوید: «یک سال و نیم پیش با خرید لوازم خانگی زندگی خودم را شروع کردم اما پس از فوت همسرم زندگیام زیر و رو شد و شریک زندگیم را از دست دادم.»
وی میافزاید: «ما 6 ماه بدهی انباشته کردیم و دیگر نمیدانستم چگونه آن را پرداخت کنم تا اینکه در فیسبوک تبلیغی مبنی بر اهدای اعضای بدن در ازای پول دیدم. با صاحب این صفحه تماس گرفتم و با چندین دلال آشنا شدم. هرگز تصور نمیکردم که در این شرایط قرار بگیرم و با افرادی این چنینی برخورد کنم.»
محمد معاینات زیادی انجام داد و هر بار نتیجه معاینات با مشخصات مورد نیاز فرد اهدایی مطابقت نداشت، تا اینکه در نهایت با یک بیمار مطابقت پیدا کرد. محمد نقل میکند که دلال به او وعده یک شغل دولتی ثابت و 100000 پوند مصر در ازای اهدای یک لوب از کبدش را داد.
محمد میگوید: «تمام توافقات با دلال انجام شد. او تجربه زیادی در این زمینه داشت و مأموریتش هماهنگی و وصل کردن اهداکننده به بیماران نیازمندی است که نیاز به پیوند دارند. مبلغ ناچیزی اهداکننده دریافت میکند، در حالی که بیشترین مبلغ به دلال و شبکههایی که با او کار میکنند میرسد. پس از رفت و برگشت، با این دلال به توافق رسیدم که عمل را در یکی از بزرگترین بیمارستانهای مصر انجام دهم.
تهدید رسمی
چند روز قبل از عمل، محمد تصمیم گرفت دیگر ادامه ندهد. او احساس خطر و ترس از دست دادن جان خود را داشت، اما همه چیز به همین جا ختم نشد. وی میگوید: «پس از یک ماه و نیم معاینات مداوم پزشکی برای اطمینان از سازگاری بافتهایم با بافتهای بیمار، بدون دریافت پول از دست دلال فرار کردم و او شروع به تهدید من و فرزندانم کرد. من وحشت کرده بودم زیرا او فقط یک دلال نبود، او رهبر باندی بود که با مقامات ارشد ارتباط داشت و به نظر میرسید قبل از عمل، پول زیادی از بیمار گرفته بود.
تهدیدهای دلال را فراموش نمیکنم، او میگفت من 25 هزار پوند برای آزمایشها و رادیوگرافی هزینه کردم، اگر بخواهی از دست من فرار کنی حسابت را میرسم. احساس کردم این دلال ممکن است همه اعضایم را خارج کند و من را بکشد به همین دلیل از او فرار میکردم.»
با توجه به آنچه در این گروهها در شبکههای اجتماعی منتشر شده است، هزینه معاینات پزشکی اهداکننده بین 25 تا 30 هزار پوند مصر است که دریافتکننده عضو آن را متحمل میشود، در حالی که قیمت کلیه در بازار بین 40 تا 50 هزار پوند و کبد بین 100 تا 120 هزار پوند است که به اهداکننده پرداخت میشود.
محمد خاطرنشان میکند که «دلال و همسرش در یافتن اهداکنندگان کبد تخصص دارند و مدارک لازم را به طور رسمی کامل میکنند. به خصوص که این عمل در یک بیمارستان دولتی انجام میشود و حدود یک میلیون پوند هزینه دارد. بیمارستان تنها 650 هزار پوند از آن را دریافت میکند. این عمل توسط بزرگترین پزشکان این رشته در مصر انجام میشود.»
بازار گسترده
بازار قاچاق اعضای بدن انسان به یک کشور عربی خاص ختم نمیشود. در ماه اوت 2022، وزارت کشور عراق محموله فروش اعضای بدن انسان بین عراق و اوکراین را توقیف کرد. مدیر تحقیقات مبارزه با قاچاق انسان در منطقه کرخ در غرب بغداد ژنرال وسام نصیف الزبیدی در جریان گفتگویی در برنامه «واجب الصراحة» که از تلویزیون رسمی عراق پخش میشود، گفت: «قیمت قرنیه چشم در خارج از عراق به 80 هزار دلار و قیمت یک کلیه به 33 هزار دلار میرسد.»
وی افزود: «عملیات قاچاق اعضای انسان در عراق بر فروش کلیه متمرکز است.» زبیدی با اشاره به اینکه آنها در یک مورد قاچاق بیضه بین عراق و اوکراین را کشف و ضبط کردهاند، گفت در حال مبارزه با این جنایت هستند و زیرا اخیراً عملیات سرنگونی باندهایی که این حرفه را انجام میدهند افزایش یافته است.
به همین ترتیب، مقامات قضایی تونس در نوامبر 2021 یک شبکه جنایی بینالمللی فعال در زمینه قاچاق اعضای بدن انسان بین تونس و ترکیه را کشف کردند. سفرهای بین تونس و ترکیه از طریق فرودگاه صورت میگیرد و نتیجه تحقیقات نشان میداد که یک تونسی در حال جذب افرادی است که تمایل به فروش اعضای بدن خود و برقراری ارتباط با خارجیهایی که مایل به دریافت کلیه هستند، دارند. این جراحیها در کلینیکهای خصوصی در ترکیه با قیمت 15000 دلار انجام میشود.
به همین ترتیب، مقامات قضایی تونس در نوامبر 2021 از دستگیری یک شبکه جنایی بینالمللی فعال در زمینه قاچاق اعضای بدن انسان بین تونس و ترکیه خبر دادند. سفرهای بین تونس و ترکیه از طریق فرودگاه قرطاج انجام میشده و تحقیقات نشان میداد که یک تونسی کسانی را که میخواستند اعضای بدن خود را بفروشند جذب میکرد و با خارجیهایی که خواهان پیوند کلیه بودند ارتباط میداد. این جراحیها در کلینیکهای خصوصی در ترکیه با قیمت 15000 دلار انجام میشد.
فرار و معامله
عامر حمدان (نام مستعار، 33 ساله) پس از کشته شدن پدرش در جنگ سوریه، پس از یک سفر دشوار از کشورش فراری میشود تا برای حفظ جان خود و خانوادهاش به کشور امنتری برود. او قبل از فرار ۷۰۰ دلار از شخصی قرض گرفته بود تا بتواند به ترکیه برسد، اما همه چیز آنطور که او فکر میکرد آسان نبود.
عامر میگوید: «به محض ورود به ترکیه، کسی که از او قرض گرفته بودم به من فشار آورد و با اعضای خانوادهام مرا تهدید کرد که یا فوراً پول را به او پس میدهم یا به چهار برادرم که که همگی از من کوچکتر بودند آسیب میزند. من هیچ راهی جز فروش کلیه برای پرداخت بدهیهایم پیدا نکردهام. من هماکنون برای فروش کلیهام در گروههایی که به این موضوع در شبکههای اجتماعی، به ویژه فیس بوک اختصاص داده شدهاند، دنبال مشتری میگردم.»
وی افزود: «من فقط توانستهام 200 دلار از بدهیهایم را بپردازم و هنوز 500 دلار بدهکار هستم و از زمانی که از سوریه فرار کردم هنوز به آرامش نرسیدهام و در نگرانی برای خانوادهام به سر میبرم. چرا که آنها نانآوری جز من ندارند. اما من در حال حاضر در ترکیه در رنج بیشتری زندگی میکنم و نمیتوانم هویت خود را اثبات کنم زیرا به طور غیرقانونی وارد شدهام و همین امر مهاجرت را برای من دشوار میکند.»
منبع: رصیف22