پس از اینکه بهای نفت خام برنت به بالای ۸۰ دلار به ازای هر بشکه رسید، عربستان سعودی مدعی پیروزی راهبرد نفتی خود شد، اما تحلیلگران هشدار میدهند که پادشاهی همچنان باید با انرژی رایگان روسیه رقابت کند، بازیگری که به دنبال کاهش تولید و عرضه جهانی نفت است.
آدی ایمسیروویچ، مدیر شرکت «Surrey Clean Energy» و رئیس سابق بخش نفت در شرکت گازپروم گفت: تقاضا برای نفت خام در نیمه دوم سال افزایش بیشتری خواهد داشت. رسیدن نفت به بالای 80 دلار در هر بشکه، داستانی مبتنی بر تقاضا است نه عرضه.
افزایش قیمت نفت برنت به بالای 80 دلار در هر بشکه برای عربستان سعودی نمادین است، زیرا این همان قیمتی است که صندوق بین المللی پول اعلام کرده پادشاهی برای دنبال کردن پروژههای بزرگ خود که با هدف تنوع بخشیدن به اقتصاد طراحی شدهاند، نیاز دارد.
ماههاست که عربستان سعودی اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و ائتلافی از تولیدکنندگان نفت به رهبری روسیه را تحت فشار قرار داده است تا عرضه جهانی نفت خام را کاهش دهند.
عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی سعودی در ماه ژوئن از برنامه این کشور برای کاهش 1 میلیون بشکهای نفت خام (10 درصد از کل تولید نفت خام عربستان) در ماه جولای خبر داد.
هر نشانهای مبنی بر افزایش قیمتها احتمالاً مورد استقبال سعودیها قرار میگیرد. چرا که به گفته کارول نخل، رئیس شرکت مشاوره انرژی «کریستول انرژی»، خطر گرفتار شدن در «چرخه معیوب» کاهش قیمتها وجود دارد. وی گفت: «اگر تقاضای نفت افزایش نیابد یا عرضههای بیشتری وارد بازار شود، در نهایت مجبور میشوند هر بار بیشتر کاهش دهند تا بر قیمتها فشار بیاورند».
روسیه در حال «فریب» عربستان است
عربستان سعودی که از لحاظ تاریخی بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان است، بار عمده کاهش تولید اوپک را متحمل شده است. آژانس بینالمللی انرژی اخیراً اعلام کرد که عربستان سعودی قرار است جایگاه خود را به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک پلاس به روسیه واگذار کند.
گرگ پریدی، کارشناس موسسه «Spout Run Advisor» مستقر در آمریکا در این زمینه گفت: روسیه تقریباً عربستان را دور زده است با اینحال سعودیها تلاش میکنند تا رابطهشان با روسیه به نتیجه برسد.
در ماه آوریل، صادرات نفت خام روسیه به بالاترین سطح خود از زمان حمله به اوکراین رسید. روسیه عموماً از پیشنهاد عربستان سعودی برای پیوستن اعضای اوپک پلاس به کاهش تولید شانه خالی کرده است. این کشور همچنین نفت خام خود را با قیمتهای پایینتر میفروشد تا اثرات تحریمهای غرب را خنثی کند.
از آنجایی که قیمت نفت خام توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین میشود، تحلیلگران اعتقاد دارند که مسکو از مزایای کاهش تولید توسط عربستان سعودی برخوردار بوده است، بدون اینکه خود را قربانی کند.
بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، عدم تمایل روسیه به محدود کردن صادرات منجر به افزایش تنش با عربستان سعودی شده است.
ایمسیروویچ گفت: یکی از حساسترین مسائل برای پادشاهی، تلاش مسکو برای تصاحب سهم بازار عربستان سعودی در آسیا، حتی در زمانی که تولید نفت خود را کاهش میدهد، بوده است. این دو کشور برای کسب مقام اول تامین کننده اصلی نفت چین در رقابت هستند.
در همین حال، فروش نفت روسیه به هند از کل نفت خام خریداری شده از عربستان سعودی، امارات، عراق و آمریکا پیشی گرفته است.
روسیه همچنین توانسته است برای نفت خامی که به هند صادر میکند قیمت بالاتری نسبت به ماههای اولیه جنگ اوکراین داشته باشد. بر اساس گزارش Times of India، با اینکه شرکتهای روسی فاکتورهای نفتی را زیر سقف قیمت 60 دلاری غرب اعلام کردهاند، اما قیمتهای حمل و نقل را افزایش دادهاند.
ایمسیروویچ همچنین افزود؛ عربستان سعودی نفت بیشتری به اروپا میفروشد، اما آسیا جایی است که بازارهای رشد در آن قرار دارند. عربستان نمیخواهد تنها با فروش به اروپا، سهم بازار آسیا را از دست بدهد.
توهم اوپک پلاس عربستان سعودی
عربستان سعودی و روسیه در سال 2016 با ایجاد اوپک پلاس، یک ائتلاف انرژی که حدود 40 درصد از ذخایر نفت خام جهان را تشکیل میدهد، موافقت کردند با این حال این ائتلاف انرژیک بدون مشکل و چالش نبوده است.
سه سال پیش، عربستان سعودی پس از اینکه روسیه از کاهش تولید در طول همهگیری ویروس کرونا خودداری کرد، بازار را با نفت خام پر کرد. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که تماس بین ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان نتوانست به خروجی مثبتی برسد. این دشمنی شاهد سقوط تاریخی قیمتها بود که دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا را مجبور کرد برای تقویت بازار مداخله کند.
با این حال، این بار، عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان، فضای تنفسی دارند. یک رالی تاریخی در سال گذشته باعث شد که برنت به حدود 140 دلار در هر بشکه برسد. بر اساس دادههای منتشر شده توسط اوپک درآمد اوپک در سال 2022 به بالاترین سطح در نزدیک به یک دهه گذشته رسید، زیرا قیمتها با افزایش 54 درصدی به 873.57 میلیارد دلار در سال رسید. این میزان در سال قبل 566.44 میلیارد دلار بود.
به اعتقاد کارشناسان، با توجه به شرایط کنونی بازار قیمت نفت 75 دلاری در هر بشکه، مناسب است. رئیس شرکت مشاوره انرژی «کریستول انرژی» گفت: «از نظر تاریخی، قیمتها آنقدر پایین نیستند. آنها برای عربستان سعودی فاجعه نمیآفرینند. من فکر نمیکنم وضعیت آنقدر که برخی رسانهها میگویند نگرانکننده باشد».
چشم بستن بر «تقلب» روسیه با تغییر رویکرد محمد بن سلمان به رویکرد محتاطانهتر در پرداختن به مخمصههای پادشاهی، همخوانی دارد. مداخلات نظامی پرهزینه در مناطقی مانند یمن که حاکمیت اولیه او را تعریف میکند، جای خود را به تلاشها برای معرفی کردن ریاض به عنوان میانجی داده است. پادشاهی همچنین به چین و روسیه نزدیک شده تا سیاست خارجی مستقلتر از ایالات متحده آمریکا اتخاذ کند.
در آخرین کنفرانس اوپک، عربستان سعودی اعلام کرد کاهش تولید یک میلیون بشکهای در ماه جولای را یک ماه دیگر تمدید خواهد کرد. زمان اعلام این خبر همزمان بود با تعهد روسیه مبنی بر کاهش 500 هزار بشکهای صادرات خود در ماه اوت.
وزیر انرژی عربستان به خود میبالید و تصور میکرد که چنین رویکردی به تردیدها در باب شکاف میان روسیه و عربستان پایان خواهد داد.
به اعتقاد ایمسیروویچ: «دههها طول کشید تا پادشاهی بتواند روسیه را با اوپک پلاس همراه کند و آنها از اینکه اکنون شاهد فروپاشی این ائتلاف باشند، بیزارند. من فکر میکنم این یک توهم است. زیرا این عربستان سعودی است که تمام کارهای سنگین را انجام میکند».
اگرچه کارشناسان نسبت به اینکه مسکو به تعهدات خودش پایبند بماند، تردید دارند با اینحال معتقدند که پیامهای عربستان سعودی و کاهش تولید اوپک پلاس نباید نادیده گرفته شوند.
عربستان سعودی همچنان با چالشهایی پیچیدهای روبرو است زیرا به دنبال محدود کردن اعضای اوپک برای خفه کردن عرضه، فراتر از روسیه است. امارات متحده عربی در حال سرمایه گذاری در ظرفیتهای جدید است و افزایش سهمیه تولید خود را در نشست ماه گذشته اوپک پلاس تضمین کرد. همچنین عراق و غول نفتی فرانسوی توتال انرژی قراردادی 27 میلیارد دلاری برای افزایش تولید امضا کردند. خود عربستان سعودی نیز میخواهد تولید خود را در سالهای آینده افزایش دهد.
ایمسیروویچ گفت: «همه در حال افزایش ظرفیت هستند، اما همه آنها در مورد کاهش تولید صحبت میکنند».
منبع: میدل ایست آی