ارزش افغانی در برابر دلار در یک رخداد بیسابقه در دو سال گذشته پس از برآمدن طالبان، روز چهارشنبه هشتم شهریور بیشتر از 6 % صعود کرد. به این ترتیب یک دلار آمریکا که تا هفته پیش ۸۷ افغانی معامله میشد، اکنون در بازار افغانستان بین ۷۳ تا ۷۴ افغانی خریدوفروش میشود.
درست همزمان با اعلام کاهش بهای دلار در افغانستان، کارگروه احیای اقتصادی کابینۀ پاکستان از افزایش سرسامآور نرخ دلار در پاکستان ابراز نگرانی کرد و مدعی شد که «افغانها برای رفع نیازشان از پاکستان ارز میخرند و به این ترتیب به نرخ دلار فشار وارد میکنند».
اکنون ارزش یک دلار آمریکا در بازارهای پاکستان بین ۳۰۴ تا ۳۲۳ روپیۀ پاکستانی است که بیشتر مبادلات هم در بازار سیاه جریان دارد.
رسانۀ پاکستانی اکسپرس تریبون در یک گزارش اختصاصی به نقل از یک منبع معتبر حاضر در نشست کارگروه احیای اقتصادی کابینۀ پاکستان، نوشت که شهید اشرف ترار، وزیر ارتباطات پاکستان، در این نشست نگرانیهایش را در مورد تاثیر افغانستان بر بازار مبادلات پاکستان مطرح کرده است.
این منبع افزود جهت جلوگیری از استفاده افغانستان از بازار ارز پاکستان پیشنهادهای گوناگونی به کارگروه احیای اقتصادی کابینه داده شده؛ این به معنای آن است که مبادلات ارزی غیررسمی میان افغانستان و پاکستان به یکی از معضلات اصلی در راه تثبیت بازار ارز پاکستان تبدیل شده است.
مقامهای پاکستانی پیش از این نیز از قاچاق گسترده ارزهای خارجی بهویژه دلار به افغانستان خبر داده بودند.
با به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان نوسان شدیدی در بازار ارز پاکستان پدید آمد و یک دلار که پیش از سقوط افغانستان، حدود ۱۲۵ روپیۀ پاکستانی خریدوفروش میشد، اکنون بیشتر از ۳۰۰ روپیه ارزش دارد. به این ترتیب در دو سال گذشته، خزانۀ دولت پاکستان کمابیش خالی شد و پاکستان به ناچار از چین و برخی کشورهای دیگر وام گرفت.
اما در سوی دیگر، طالبان که پس از به قدرت رسیدن در افغانستان، به دلیل مسدود شدن کانال کمکهای مالی کشورهای غربی، با کمبود بودجۀ شدید مواجه شدند، با فشار وارد کردن بر گمرکها و اخذ مالیات سنگین از مردم و بازرگانان خارجی و داخلی، سوءاستفاده از کمکهای بشردوستانه و قاچاق گستردۀ ارز از کشورهای همسایه برای تثبیت ارزش ارز افغانی در برابر دلار تلاش کردند.
بانک جهانی در دو سال گذشته در محاسبات سالانهاش اعلام کرد ثابت نگه داشتن ارزش افغانی در شرایط بحرانی افغانستان یک گام مثبت است اما نکته اینجا است که در این دو سال، جامعۀ جهانی به عنوان کمکهای بشردوستانه هر هفته بیش از ۴۰ میلیون دلار پول نقد وارد افغانستان کرده است و گزارشها نشان میدهند طالبان از این پول برای تثبیت بازار ارز استفاده کرده و به اشکال گوناگون به نفع خود بهره بردهاند. گزارش اخیر بازرس ویژۀ آمریکا برای بازسازی افغانستان هم این موضوع را تأیید کرد.
از سوی دیگر، گزارشهای تاییدنشده نشان میدهند یکسوم ارز در گردش پاکستان بالغ بر سه تریلیون روپیه پاکستانی که بیشتر اسکناسهای پنج هزار روپیهای است، در دست اتباع افغانستان است که با آنها دلار میخرند. رسانههای پاکستان برای کاهش قاچاق دلار به افغانستان شایعاتی مبنی بر بیاعتبار شدن اسکناس پنج هزار روپیهای پخش کردند اما شمشاد اختر، وزیر دارایی کابینه موقت پاکستان، در پاسخ به پرسش خبرنگاران در این باره، این شایعه را تکذیب کرد.
منبع: ایندیپندنت